Spookverhalen 1: het spook in de volksverhalen van weleer

Ledigheid is des duivels oorkussen en dus ben ik zo iemand die in de vakantie graag een "projectje" heeft. Een soort thema om even helemaal in onder te duiken. En wat lag er dezer dagen meer voor de hand dan me eens even uitgebreid te verdiepen in het betere spookverhaal? Wat hoe zit het eigenlijk met de dolende zielen in onze cultuur?

Ik besloot op zoek te gaan naar verhalen over doodgewone spoken: erbarmelijke ongelukkigen die na hun dood op aarde blijven rondzweven. Ze hebben namelijk een belofte verbroken, ze moeten boeten of ze zijn gewoon de weg kwijt. Dit soort spoken komt in de beste families en doen vaak geen vlieg kwaad. Maar eng zijn ze wel en ze  fascineren ons al eeuwen. 

Rebecca

Als eerste opwarmer voor mijn spokenvakantie keek ik samen met man en dochter (en onze zwarte kat...) naar de nieuwe verfilming van Rebecca op Netflix. Een goed verhaal, mooie decors en prima kostuums: na een week hard werken hoeft dat voor mij niet meer te zijn. Ik begrijp dat het voor anderen niet echt genoeg was, want ja, echt spannend was het verder niet. Qua spook viel het zelfs tegen. Maar goed, de toon was gezet en het is misschien ook wel goed om niet te griezelig te beginnen. Kwestie van even op te warmen en geleidelijk op te bouwen!

Volksverhalen

Dat elk zichzelf respecterend Brits kasteel een spook heeft, staat natuurlijk buiten kijf. Maar hoe zit het met spoken in Nederland en Vlaanderen, vroeg ik me af? Dat werd dus de volgende stap.

Op zoek naar volksverhalen van bij ons, stootte ik op de mooie verzameling Verhalen van stad en streek, die u online kunt nalezen. Echt een aanrader! Per Nederlandse provincie zijn de belangrijkste sagen opgenomen en ze worden op een hele fijne manier wetenschappelijk toegelicht. Want niet elke sage is echt zo oud als beweerd wordt, of zo typisch voor een bepaalde plek. Bovendien namen de auteurs ook heel recente "broodjeaap"sagen op, waarmee ze bewijzen dat verhalen over griezelige gebeurtenissen niet alleen in het verleden de ronde deden. Meer dan 600 pagina's vol verrassende verhalen hielden me dagen in de ban. (Met naast spoken ook heel wat moois over aardmannetjes, zeemeerminnen, weerwolven en klopgeesten.)

Op volksverhalen.be ontdekte ik bovendien dat er anno 1950 ook wat spookverhalen de ronde deden in mijn eigen kleine gemeente Kessel-Lo. Een overleden vader bijvoorbeeld die beloofd had een pelgrimstocht te maken, spookte rond op zolder. Dwaallichtjes van ongedoopte zieltjes lokten boerenzonen het moeras in. En er was zowaar een spookhuis dat een koelbloedige pastoor na vijf minuten gillend van schrik de straat op joeg. Toen ik nadien een wandeling maakte, was ik er niet gerust op....

Luisterplezier

Op mijn zoektocht naar spoken vond ik ook een paar leuke podcasts, die het beluisteren zeker waard zijn:

- de podcast van Erfgoed Brabant - met een spookverhaal dat u echt moet horen, alleen al voor het geweldige dialect!

- een heel mooie BBC podcast over spoken in de prehistorie

- een mooi spookverhaal over een Wit Wief bij Apeldoorn (en hoe dat vandaag nog mensen bezig houdt)

Wordt vervolgd

Na dit opmaatje oude volksverhalen, besloot ik ook een klassieker te lezen. Ik hou de spanning er nog even in, maar binnenkort dus meer over spoken en kastelen. 

Heb je zelf nog een griezelige lees-, kijk- of luistertip? Laat het weten!