Spookverhalen 2: The Legend of Sleepy Hollow

Stel, u bent een dolende ziel met ambitie. U wil uitgroeien tot hét onderwerp van menig griezelverhaal. Wat heeft u daarvoor nodig? Een akelig lachje, hoor ik u zeggen, een grimmige performance, een spectaculair rookgordijn? Goede ideeën, beste lezer, en doch, van secundair belang. Want wat u echt nodig hebt is een hechte groep mensen die over u praat.

Dat is althans de mening van Washington Irving, de schrijver van The Legend of Sleepy Hollow. Cruciaal voor een carrière als dorpsspook is volgens hem een hechte gemeenschap die de overledene nog heeft gekend en generaties lang kan blijven roddelen.  Het probleem is alleen dat dergelijke hechte dorpjes in negentiende eeuws Amerika nog amper bestonden. Vaak waren de inwoners alweer vertrokken voor een geest goed en wel was herrezen. En dan, tja, dan sta je als spook in spé met lege handen, jammer genoeg.  

Gelukkig waren er nog enkele plekken waar het wel kon, spoken op niveau. Het duistere Sleepy Hollow, bijvoorbeeld, een verlaten dorpje midden tussen de bossen. Ziet u het voor u? Uitgestrekte akkers, grote boerderijen en vooral heel veel dreigende wolken aan de horizon?  We maken er kennis met een kleine gemeenschap uitgeweken Nederlanders die er volgens Irving typische gewoontes op nahouden.  Zo bakken zij regelmatig "oly koek" en spreken elkaar aan met "mynheer" . Ook zijn ze allemaal in de ban van het lokale dorpsspook:  een dolende ridder zonder hoofd. Excuseer, mét hoofd, maar dat draagt hij doorgaans op de arm in plaats van op de hals. En hij is het ook regelmatig kwijt.

De nieuwe schoolmeester Ichabod Crane, die net in het dorp is aangekomen, is zich aanvankelijk van geen kwaad bewust. Hij is wel gecharmeerd door de Nederlanders en ziet een mooie toekomst voor zich. Vooral dan aan de zijde van Katharina, een plaatselijke schone. Na heel wat gestuntel hoopt hij haar definitief aan de haak te slaan tijdens een knusse quilt-avond bij haar thuis. Hij wordt al helemaal zenuwachtig bij de gedachte aan wat er komen gaat.

Aanvankelijk valt dat feestje erg in de smaak, letterlijk dan want Ichabod doet zich te goed aan allerlei heerlijke baksels (die genoemde oly koeken inkluis).  Daarna neemt hij plaats bij het haardvuur in de hoop lokale roddels op te vangen. Een prima plan, want straffe praatjes die zijn er genoeg.  Het begint onschuldig, maar naarmate de avond vordert, worden de verhalen enger en enger. Iedereen heeft namelijk ooit wel eens het pad gekruist van de onthoofde ridder.  En dat ze het nog kunnen navertellen mag een wonder heten. Ichabold luistert verbijsterd toe en wordt steeds ongeruster. Als hij na het feest weer naar huis moet, door het donkere bos, is hij banger dan ooit. En dan schuift er een wolk voor de maan en slaat het twaalf uur....

***

Ik heb genoten van dit verhaal, dat niet eens heel erg eng is. Ik vond het vooral heel interessant om een inkijkje te krijgen in zo'n kolonie Nederlanders en welke rol verhalen spelen in hun dagelijks leven. De toon van deze novelle is luchtig en grappig, maar de onderliggende boodschap huiveringwekkend. Want, waarom vertellen de mensen uit Sleepy Hollow deze verhalen aan Ichabold? Welke boodschap geven ze hem mee? Willen ze hem opnemen in de gemeenschap of eigenlijk  uitsluiten?  En vooral: bestaat het spook wel echt? 

Maak dus even tijd voor dit wonderlijke verhaal, dat, zoals de meeste spookverhalen, uiteindelijk meer over de levenden vertelt dan hen lief is!

***

(en wat de Nederlandse setting betreft, Washington Irving had een Nederlandse moeder en kende de streek rond Sleepy Hollow erg goed. Hij is er uiteindelijk ook begraven. Voor zover ik weet spookt hij er niet rond....)

****

Afbeelding: Vijf roddelende vrouwen rond een tafel, anoniem, 1852 - 1863 (publiek domein via Rijksstudio)