Inspirerende lelijkheid

Tante is van het optimistische type. Dat is althans haar betrachting. Voelt ze de somberte opzetten of de zwaarte drukken, dan gaat ze dra op zoek naar een sprankeltje zon.

En er is er altijd wel iets te ontdekken. Een zwerm spreeuwen die ruisend boven het huis verdwijnt. Een regenboog vanuit een grijze trein vol ochtendhumeur (niemand die het ziet). Of een klein vlindertje op de lavendelstruik.

Natuurlijk, kan je daar van alles tegen in brengen. Dat het naïef is bijvoorbeeld. Akelig pastelkleurig. Dat tante zich weer laat meeslepen in een tijd waarin je niet mag treuren. Want, iedereen is immers gelukkig. Continu. Shiny happy people , vrolijke kleuren, smileys in overvloed en vele dikke I like duimen..

Ja, tantes positieve blik heeft wel iets kneuterigs ook. Iets truttigs wellicht. Maar, ze beseft het en komt er tenminste voor uit. En ze draagt bloemetjesjurken. Dus.

Maar tante heeft ook eigenlijk nog nooit iets serieus meegemaakt. Geen diepe dalen doorgekropen. Geen ijskoude wateren doorsparteld of zware stromen getrotseerd. Dus eigenlijk weet ze helemaal niet hoe het is om reddeloos verloren te zijn. Om zodanige klappen van het leven te krijgen dat je de zon niet meer ziet. Nooit. Wat gebeurt er dan met een mens? Zie je dan alleen maar lelijkheid?

Daar lijkt het wel op als je het boek “Zonder mij” van Philippe Claudel leest. Zware kost. Bikkelhard. En zonder de gebruikelijke poëzie waar deze Fransman ons anders zo ruimhartig op trakteert.

De hoofdpersoon is zijn vrouw verloren en blijft radeloos achter. Met een vreselijke baan in het ziekenhuis. En met een babydochter. En ondanks al haar glimlachjes draagt hij de lelijkheid op zijn schouders. Hij ziet enkel afstomping en marginaliteit. En zoekt deze ook op. In de meest troosteloze toiletten van een achterbuurtcafé bijvoorbeeld. Of tussen de zigeunervrouwen die met verdoofde kinderen hun kostje bij elkaar bedelen.

Amper een positieve noot in deze roman. Enkel confronterende lelijkheid, de kaalslag van het moderne leven. Waar mensen het ergste in zich naar boven laten komen. Homo humini lupes. Waar men elkaar om niets in elkaar slaat. En waar er geen schoonheid is, enkel een wrange leegte.

En dan, als je het helemaal niet meer verwacht, één gouden passage: warm en rijk. Maar, het is een flashback. En de vraag is nu maar of de hoofdpersoon nog terug kan naar die honinggouden tijd toen alles nog goed was.

Even slikken dus dit boek, meer dan. De rouw rauw op je dak. Platvloerse tristesse. Afstotelijk. Toch kon ik het niet wegleggen. En bleef het malen, ook toen het (dunne) boekje uit was. Want er zijn mensen die dit wel degelijk doormaken. En die dan niet zitten te wachten op een troela in een bloemetjesjurk die per sé positief wil zijn. Misschien zijn we wel verleerd met deze gevoelens om te gaan? En verwachten we al te snel dat mensen hun leven wel weer oppakken na een zwaar verlies? Kom op: niet zeuren, schouders eronder…

Kortom: verreweg het lelijkste boek dat tante ooit las… en dat is in dit geval een compliment!