Dat waren nog eens tijden!

Mensen, er zijn geen zekerheden meer! Tot haar ontzetting las tante vandaag in de krant dat Celine Dion zwaar onpasselijk wordt van de Titanic titlesong. En ook Kate Winslet gaf grif toe dat ze zich snel uit de voeten maakt als de eerste tonen van dat meesterwerk weerklinken.

O, hoe schaamteloos kan men zijn! Waar is de tijd dat artiesten nog voluit achter hun product stonden? Dat ze hun creatieve expressie verdedigden, zelfs tegen beter weten in? (of Leonardo deze betreurenswaardige mening deelt, meldt het betrokken artikel overigens niet, tante vrààgt het zich wel af, hoor!)

In elk geval: beide dames worden de laatste tijd erg gekweld door de melody waarvan sprake. Want, ja het is toevallig wel 100 jaar geleden dat de Titanic vlotter dan verwacht kopje onderging. En de wondere wereld van de Belle Epoque met zich mee voerde, diep de zee in.

Tot voor kort kenschetste tante de “Titanictijd” trouwens met de volgende instinctieve tags: mannen met grote snorren, indrukwekkende bakkebaarden en rijkelijk “bemedaillelde” uniformen. Vergezeld door dames in corsetten, grote hoeden met struisvogelveren en balboekjes. Kortom: wraakroepend pastelkleurig! Dat vroeg om opheldering én nuance! En dat vond tante uiteindelijk in het onvolprezen werk van Philipp Blom:

Inderdaad, wat waren de jaren 1900-1914 duizelingwekkend, spannend, grensverleggend zelfs. Tante viel van de ene verbazing in de andere. Zo bleken de grote snorren en stevige bakkenbaarden geen toeval te zijn. Deze weelderige haargroei was immers een broodnodige actie om mannelijkheid te bevestigen. En dat was nodig in een periode waarin de dames steeds meer op hun strepen stonden, minder kinderen kregen en – godbetert – gingen studeren. En dat de mannen niet meer zo noest waren als voorheen, bleek ook uit de eerste gevallen van hevige stress, die net in die tijd opdoken. Massa’s advocaten, zakenlui en ander belangrijk volk viel eraan ten prooi: want met telegraaf en telefoon raakte de wereld in een stroomversnelling (Twitter hadden ze vast niet overleefd).

Snelheid was ook te bespeuren op de renbaan, waar de eerste autoraces plaatsvonden. In Wenen wroette ene Siegmund Freud op ongehoorde wijze in het onderbewuste van menig burgerdame en kwakte Gustav Klimt goud op de muren van menig stadspaleis. Marie Curie ontdekte de radioactiviteit, de rokken werden korter en allerlei nieuwe theorieën over opvoeding maakten hun opgang. En zo kan tante nog wel even doorgaan, want Philip Blom legt het allemaal op heldere en bijzonder vlotte wijze uit. Geen saaie historie, maar een wonderlijke reis door een verbazingwekkende tijd. Ja, Blom is een excellente gids.

En heel die wervelende draaikolk viel uiteindelijk helemaal stil door de Eerste Wereldoorlog. Beslist jammer. Want de emancipatie die al zo hoopvol gloorde, verdween voor decennia in de koelkast. En de grote snorren verdwenen eveneens, maar dat is een ander verhaal.

Kijk, aan al die dingen denkt tante dus als ze de Titanic Song hoort. Niet aan wijdarmige poses op de boeg van een schip. En alleen al daarom, Celine en Kate, zouden jullie dit boek moeten lezen!