Maanschaduw - Aminatta Forna



Onze bibliotheek heeft de gewoonte boeken te labelen. Handig voor de klanten, denken ze waarschijnlijk, en makkelijk klasseren eveneens. Ik begrijp het, maar ik heb er moeite mee. En dus betrap ik mezelf dat ik zelden een gelabeld boek mee naar huis neem. En al zeker geen met dit teken erop:



Want, dat zal wel weer moeilijk zijn, opstandig of juist erg pastelkleurig, ik weet het niet maar op de één of andere manier spreekt het begrip “vrouwenboek” me niet aan. Waarschijnlijk ook omdat er geen categorie "mannenboek" bestaat. Soit.

Zoals u ziet belandde er vorige week toch zo’n boek op mijn leestafel. Per ongeluk eigenlijk. Of juist niet. Want van Aminata Forna las ik eerder al een geweldig boek en dus was ik nieuwsgierig. En terecht, want maanschaduw was opnieuw een bijzondere leeservaring.

Forna is afkomstig uit Sierra Leone, en voor dit boek reisde ze terug om haar tantes te bezoeken. Oude dames met levenslust, een rijk verleden en een passie voor vertellen. Forna bracht uren met hen door tussen de koffiestruiken op de plantage of aan de oever van een rivier. Ze luisterde tot zonsondergang naar hoe de wereld in één mensenleven veranderde, en ze maakte er een werkelijk prachtig boek van.

De oudste verhalen in deze bundel gaan over de spanning tussen Afrikaanse magie en het nieuwe geloof. Vaak is dat de islam in Sierra Leone, maar ook Christelijke nonnen spelen een rol. We lezen hoe de moeders van deze tantes de magische krachten van de voorouders maar moeilijk kunnen loslaten. Ze vinden het gevaarlijk om de bescherming van de oude geesten af te werpen en blijven dus zo lang mogelijk op twee paarden wedden. Tot groot ongenoegen van de missionarissen uiteraard.

Andere verhalen gaan over de polygamie waarbij een man soms wel tien vrouwen had. De relaties tussen deze dames bleken minder gespannen dan ik had verwacht. Een man delen bleek heel wat vrijheden op te leveren!

Geleidelijk aan sijpelt de wereld, en dan toch vooral het Westen binnen in deze verhalen. In de vorm van hooggehakte schoenen (die ontzettend blijken te knellen), onder invloed van het onderwijs, of via de radio. Niet alle dames kunnen die veranderingen even goed aan. Eén van hen gaat in Engeland studeren en raakt compleet in de war door alle cultuurverschillen.

En dan zijn er ook nog aangrijpende verhalen over oorlog, misbruik en geweld. Over de pogingen om een democratische staat te vestigen en de rol die vrouwen daarin probeerden te spelen. Verhalen vol kracht, maar ook vol weemoed om wat er ondertussen verloren ging.

Ik vond dit een prachtig boek. Tijdens het lezen hoorde ik de krekels zingen en voelde ik het kampvuur. Het was net of ik bij de tantes aan een kampvuurtje zat terwijl ze hun verhalen vertelden: elk met een eigen klank en stem.

Of dit een vrouwenboek is? Ja, in die zin dat vrouwen de hoofdrol spelen. En misschien dat mannen zich dan moeilijker herkennen (ik heb dat namelijk wel eens andersom). En toch…toch vind ik dat het label misstaat. Want dit is uiteindelijk een boeiend boek over globalisering en Afrikaanse geschiedenis, gezien door vrouwenogen. En dat is toch voor iedereen interessant?

Een paar vragen voor leesclubs:

-        Heb jij van die magische rituelen om geluk af te smeken?
-        Zou polygamie iets voor jou zijn?
-        Welke speciale aankoop maakte jou toen je kind was heel gelukkig?
-        Heb je zelf ooit een cultuurclash ervaren?
-        Van welke oude dame (of oude heer) in jouw omgeving zou je graag het levensverhaal willen kennen?
-        Ben je ooit in Afrika geweest? Wat was jouw indruk?

Reacties

  1. O ja, mooi boek, hè? Ik heb het een aantal jaren geleden gelezen en hier besproken.
    Ik heb trouwens ook een hekel aan labels als "vrouwenboek". Als je er zo'n label opplakt zal geen man het in zijn hoofd halen het te lezen, terwijl het boek voor mannen net zo interessant is als voor vrouwen. En mij schrikt het ook af. Ik heb dan meteen de associatie met chicklit of roze romantiek of weeïge "gevoelsverhalen".

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Anna! Ik wist al niet meer hoe dit boek op mijn lijstje was terecht gekomen, maar het zal dus wel via jou of Bettina zijn geweest! Ik heb met dit logo eerder een associatie van pessimistische vrouwen met vet haar die met zwarte brillen kwaad de wereld inblikken, zoiets. Niet meteen mijn type mens dus...

      Verwijderen
  2. Maanschaduw bracht de familie en de verschillende vrouwen op een prachtige manier dichtbij, ik vond dit ook een prachtig boek. Maar als het bij mij bekend zou zijn als 'vrouwenboek' dan zou ik het niet hebben opgepakt. Vreemd dat soort labels, terwijl er idd geen categorie 'mannenboek' is.

    Mijn bespreking is hier te vinden (ik kan helaas niet zo'n elegant linkje maken als Anna heeft gedaan, sorry!)
    http://www.bettinaschrijft.blogspot.nl/2012/10/maanschaduw-aminatta-forna.html

    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Bettina, ja ik heb echt genoten van dit boek. En meteen ook heel veel bijgeleerd. Daarna las ik een boek over Zuid Afrika (van Antjie Krog, vanavond op de leesclub bespreken we het) en dit boek bereidde me ideaal voor op die sfeer.

      Verwijderen
  3. Zo'n label zou mij ook storen inderdaad. Prima als dat voor chicklit gebruikt wordt (kan me voorstellen dat geen man dat wil lezen) maar voor echte romans, nee, doe maar niet. Het valt me trouwens al een tijdje op dat mannen toch minder vaak boeken lezen die door vrouwen geschreven zijn dan andersom. Of is dat puur mijn perceptie? Wat is jullie idee daarover?

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Marloes, ik weet niet zeker of dat klopt. Navraag bij de echtgenoot leert me dat het niet echt uitmaakt, het is eerder de cover die een rol speelt (pastelkleurig met bloemen en smachtende blikken en absoluut een no go - ook voor mij trouwens).
      Maar ik denk wel dat je in een boek een personage moet hebben waarmee je je kunt identificeren. En bij een boek met alleen maar mannen is dat toch moeilijker. Zo last ik laatst Butchers crossing (niet uitgelezen) en dat vond ik nu eens echt een "mannenboek". Maar ik weet dat er ook dames zijn die dat wel een goed boek vinden.

      Verwijderen
    2. Op chicklits staat toch een hartje? Even opgezocht: http://www.bibliotheekeemland.nl/content/utrecht/eemland/nl/klantenservice/veelgestelde-vragen/faq-indeling.html Hier staat het vrouwensymbool niet bij!
      Ik ben nu bezig in 'De officier' en dat vind ik een mannenboek, er valt amper emotie in te bespeuren, het gaat alleen om feitelijkheden. Saai ;) Of van die vreselijke sportboeken, dat vind ik ook typisch voor mannen. Mijn echtgenoot leest trouwens vrijwel alleen non-fictie.

      Verwijderen
    3. "Ik ben nu bezig in 'De officier' en dat vind ik een mannenboek, er valt amper emotie in te bespeuren, het gaat alleen om feitelijkheden. Saai" Meen je dat nou Barbara? Ik maakte me ontzettend druk om het grove onrecht en het schrijnende antisemitisme dat dit boek aan de kaak stelt. Niet bepaald saai en emotieloos dus, wat mij betreft!
      En wat ik een interessant vraagstuk vind: waarom zouden vrouwen vooral geïnteresseerd moeten zijn in emotie en mannen vooral in feiten? Is dat niet erg stereotiep? Wat mij betreft zijn er alleen goede boeken en slechte boeken (met een breed spectrum daar tussenin). Met een indeling in 'typisch vrouwelijk' en 'typisch mannelijk' plaatsen we iedereen al bij voorbaat in een bepaald, beperkend hokje. Ik probeer altijd om geen 'mannetjes' en 'vrouwtjes' te zien (of 'homo's' of 'zwarten' of 'moslims'), maar in de allereerste plaats 'mensen'. Alhoewel dat soms best moeilijk is, want we zijn allemaal natuurlijk geconditioneerd om mensen in van die rottige hokjes in te delen.

      Verwijderen
    4. Ik ben het hier helemaal met je eens, Anna. Ook ik vond De officier een prachtig verhaal, met een zeer interessante geschiedenis, dus beslist niet droog of saai en al helemaal geen typisch 'mannenboek'.
      Ik let er trouwens helemaal niet op of een schrijver een man of een vrouw is, en of iets een mannen of een vrouwenboek is. Er zijn 'vrouwenboeken' waar ik nog niet dood mee gezien mee zou willen worden, en 'mannenboeken' die ik met plezier lees. Er is volgens mij alleen het verschil tussen goed geschreven en slecht geschreven of goed verhaal en slecht verhaal. Of mooi en niet mooi.

      Groetjes,

      Verwijderen
    5. Tja iedereen heeft wel wat mannelijks en wat vrouwelijks. Ik probeer te duiden waarom ik niet zo makkelijk door dat boek heen kom. Nu ik over de helft ben gaat het wel vlotter, zoals vaker.

      Verwijderen
    6. Leuke discussie zo! Ik weet ook niet of het waar is hoor, het valt mij op, maar dat kan natuurlijk ook met de lezende mannen in mijn omgeving te maken hebben. Mijn vriend leest bijvoorbeeld graag romans, maar als ik kijk naar de titels die hij afgelopen jaren las zijn dat voornamelijk boeken van mannelijke schrijvers, terwijl het bij mij (en andere lezende vrouwen om mij heen) veel meer een mix is. Ik geloof ook niet dat het een bewuste keuze is en ik vind ook niet dat we romans in hokjes als mannenboek of vrouwenboek moeten stoppen, maar toch geloof ik dat het wel degelijk bestaat.

      Als ik hier zo over door denk dan vraag ik me ook af of mannen misschien vaker boeken schrijven die zowel man als vrouw raken, terwijl vrouwen misschien vaker een roman waar een pastelkleurige cover bij past schrijven? Of verplaatst de vrouwelijke lezer zich makkelijker in een man dan andersom? Of worden die pastelkleurige covers vooral uit marketingoogpunt gekozen? Zo'n boek als The Help bijvoorbeeld, zou dat niet door veel meer mannen gelezen worden als het een andere cover had? Om over de Nederlandse titel nog maar te zwijgen.

      Nou ja, jullie merken het al, ik kan hier nog uren over doorpraten :) maar ik mag straks solliciteren dus ik ga me nog even op de voorbereiding storten.

      Groetjes!

      Verwijderen
    7. Inderdaad een leuke discussie, zo leuk zelfs dat ik heb besloten er een blogpostje aan te wijden. Ik hoop dan ook van mijn mannelijke lezers te horen hoe zij hier tegenaan kijken. Dus, binnenkort doordiscussiëren op Anna's leesreis!

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts