Het beeldportret #leesclubleuks

Hoe spreek je met de leesclub over de sfeer in een boek? Hoe kan je onder woorden brengen welke stemming het verhaal opriep of hoe het boek aanvoelde? Ga eens aan de slag met het beeldportret: een eenvoudig maar doeltreffend methodiekje.

Verdeel de leesclub eerst in kleinere groepjes van 2 of 3 personen. Geef hen een blad papier en wat kleurpotloden, en natuurlijk een paar duidelijke opdrachten.

Als eerste vraag: Wat als het boek een dier was, welk dier zou dat dan zijn (en waarom)?

Het boek dat ik net uit heb zou ik omschrijven als een poedel. Een beetje pedant, en over het paard getild, maar tegelijk had het ook wel iets aandoenlijks. Het was beslist een aaibaar boek, al zaten er ook scherpe kantjes aan. Bij tijden was het zelfs grappig. Maar toch vooral een beetje teveel van het goede.

De tweede uitdaging luidt: was als het boek een gerecht was? En waarom?

Ik kies voor een chique cocktail met zo'n opschepperig olijfje erin. Zoet van smaak, maar met een pittige toets. Het wordt geserveerd in zo'n heel speciaal glas, dat op recepties ook een beetje als een pantser werkt, want het nodigt niet meteen uit tot vrolijk gehos en gezelligheid. Ik zou zelf in elk geval niet snel een gesprek beginnen met iemand met zo'n cocktail. Maar ja,  ik zou het zelf ook nooit  bestellen.

En dan de derde - en moeilijkste vraag: wat als het boek een kunstwerk was?

In dit geval denk ik spontaan aan een overbelichte foto. Zo eentje die niets verdoezelt en geen enkel puistje aan het oog onttrekt. Genadeloos eerlijk en zelfs wat onbarmhartig. Maar wel haarscherp.  Het laat je kritisch kijken naar een wereld die zichzelf verschuilt onder glitter en glamour, en laat feilloos zien dat chique dames ook wel eens een ladder in hun kous hebben, bijvoorbeeld. Ontluisterend dus en daar door des te interessanter.

Laat elk groepje hier ongeveer een kwartiertje aan werken en presenteer dan de beeldportretten aan elkaar: de dieren eerst, dan de gerechten en tenslotte de kunstwerken. Ga op zoek naar overeenkomsten en verschillen. En sluit af met de vraag of deze beeldportretten je anders naar het boek hebben laten kijken.

Dat ik het boek niet zo erg graag heb gelezen, had u vast allang door. Maar de laatste oefening, die met het kunstwerk, heeft mijn mening toch een beetje doen verschuiven. Deze genadeloze manier van schrijven, opschepperig en niets verhullend mag me dan niet liggen, het is wel een specifieke vorm om een bepaalde boodschap te brengen. Haarscherp bovendien. En daar kan ik nu achteraf net iets meer bewondering voor opbrengen.

Deze methodiek komt uit de toolkit cultuureducatie en is terug te vinden op hun poster "missie en visie". De afgelopen weken heb ik drie educatieve teams met deze poster aan de slag laten gaan. En hoewel de mensen soms even een duwtje nodig hadden om met het beeldportret te beginnen (wegens uitroepen als: ik kan niet tekenen) toch zeiden ze nadien dat het heel verhelderend was geweest en dat het hen echt op een andere manier naar hun organisatie had laten kijken.

Dus ik zou zeggen: probeer het eens uit!

En voor de nieuwsgierige aagjes onder jullie, het boek in kwestie was De Republiek van Joost De Vries. Wellicht volgt er binnenkort nog een recensie, daar ben ik nog niet helemaal uit...