Historisch huishouden
Jaren geleden, toen tante op trouwen stond, deed één van
haar professoren nog een wanhoopspoging. “Het huwelijk is niets voor
historici”, zuchtte hij, “voor je het weet ben je uren in de weer met
onbelangrijke zaken. Er blijft amper nog tijd over voor gedegen studiewerk. En
dat zijn in feite de enige uren die tellen”.
Nuffig en ondankbaar sloeg tante zijn wijze raad in de wind.
Ze trouwde toch, kreeg twee theekopjes en bergen wasgoed . Vele uren gingen
sindsdien verloren aan strijken, opvouwen en opruimen van linnengoed.
Activiteiten die tante allerminst verblijdden, en die ze dus doorgaans zuchtend
volbracht.
Totdat ze plots het licht zag. En tot de conclusie kwam dat
ze eigenlijk zeer historisch verantwoord bezig was. Generaties waren haar immers
voorgegaan in het mangelen, poetsen, strijken en bleken. In het koken, knopen
aannaaien, stof afnemen, afwassen en theezetten. Wat ze deed was niet anders
dan hulde en eerbetoon brengen aan een grote schare voorouders! Een historica
waardig, absoluut.
Nu denkt u misschien: toch een rare (thee)tante hoor. Maar
er is in elk geval één iemand op de wereld die haar begrijpt: Lucy Worsley. Het
nieuwe idool van ondergetekende! Iemand die met verve (en menig knipoog) boeken
schrijft over de geschiedenis van ons dagelijks bestaan. Want als de muren
konden spreken dan zouden ons nog veel meer historische sensaties te beurt
vallen:
Lucy Worsley neemt ons in dit boek mee op een boeiende
ontdekkingsreis door ons eigen huis. We beginnen in de slaapkamer, dan volgt de
badkamer, de zitkamer en tenslotte de keuken. In de middeleeuwen waren al deze
kamers één, maar geleidelijk aan specialiseerde men zich. De keuken verdween
richting kelder, er kwamen aparte slaapkamers, en in de Victoriaanse tijd leek
het wel of men voor elke activiteit een eigen kamer moest hebben. De badkamer
is de jongste telg, die hebben nog maar zo’n dikke 120 jaar.
Want, waar men in de middeleeuwen nog wel eens het badhuis
indook om zich van kop tot teen in te zepen, verdween die gewoonte in de 16de
eeuw. Zich volledig onderdompelen in water werd vanaf dat moment als zeer
gevaarlijk en behoorlijk onhygiënisch bestempeld. Handen afspoelen en het
gezicht wat verfrissen, dat was al gek genoeg, en voor de rest concentreerde
men zich vooral op het intensief wassen van linnen en ondergoed. Elke dag een
proper hemd, een mooie witte kraag en kraaknette manchetten, was het motto. (En
natuurlijk meer dan één vleugje parfum om de reukorganen van de medebewoners
niet al te zeer te tarten).
Ook de keuken zoals we ze vandaag kennen is een vrij recent
fenomeen. Het was immers lang wachten op het fenomeen “afzuigkap”, die ervoor
zorgde dat vieze geurtjes niet langer in de woning zouden rondzwerven.
Koelkasten en moderne ovens deden de rest: de keuken kwam uit de kelder en werd
weer een zichtbaar gedeelte van de woning. Tantes zitkamer met open keuken is
daarvan de uiterste consequentie (en zitkamer, eetkamer en keuken in één
ruimte, dat is dus eigenlijk heel middeleeuws volgens Lucy!)
Nu las tante al eerder een dik boek over de geschiedenis
van het huis. Bill Bryson heeft zich immers een paar jaar geleden al rijkelijk
over dit thema gebogen. Maar hij deed dat op mannelijke wijze: met veel
aandacht voor techniek, wetenschap en uitvinders. Met naast historische weetjes
ook veel griezeligs over mico-organismen. En door de band genomen een beetje op
de “omgevallen fichenbak-manier”: zeer veel erudiete opsommingen van
verfsoorten, behangtypes en deurklinken. Leuk om te lezen hoor, daar niet van.
Maar Lucy is leuker! Zij heeft immers aandacht voor de
menselijke kant. Voor de kleine anekdotes, en tegelijk ook voor de grote lijn. Zij
weet werkelijk alles interessant te maken. Dus besteedt ze ook aandacht aan de
geschiedenis van de WC en het toiletpapier, om maar iets te noemen. Bovendien test ze graag eens iets uit. Zo
sliep ze een nachtje in een hemelbed, maakte een oud fornuis schoon volgens het
Victoriaanse boekje, liet zich inrijgen in een corset en bakte brood op
middeleeuwse wijze. Voor heel veel zaken waar ze over vertelt, is ze dus een
ervaringsdeskundige.
En die ervaring deed ze op in opdracht van de BBC. Want aan
het boek ging een TV-reeks vooraf die u integraal op youtube kunt herbekijken.
Ideaal voor koude, druilerige avondjes. Met een kop thee en kat op schoot!
Kortom: Lucy Worsely staat garant voor uren lees- en
kijkplezier. Tante kijkt nu grinnikend rond in haar eigen woonstede, vol
verbazing en herkenning. En ze doet bijna zingend de strijk. Het huishouden
niets voor historici? Het tegendeel is waar!
Lijkt me een heel erg leuk boek!
BeantwoordenVerwijderenDit klinkt alsof het ook een boek is dat ik enorm leuk zal vinden, ik zet het op de lijst!
BeantwoordenVerwijderengroetjes,
Weer heel leuk verteld, jij kan mij bijna elk boek verkopen ;)
BeantwoordenVerwijderenDoor jou heb ik altijd zin om meer over iets te lezen.
Dat wat Agi zegt... ; )
BeantwoordenVerwijderenDames, dit was dan ook echt een boek uit de 1000 ! Als ik ooit zelf een boek schrijf zal het zo iets moeten zijn: de hedendaagse betekenis van het verleden met een dikke knipoog. Ik ben helemaal geinspireerd.
BeantwoordenVerwijderenMooie recensie. Ik heb het boek op mijn te lezen lijst gezet.
BeantwoordenVerwijderenAha, er is een boek van! Ik heb een tijd geleden erg genoten van de tv-serie op de BBC en begrijp nu dat ik nog even kan nagenieten met het boek. Gauw op het verlanglijstje ermee.
BeantwoordenVerwijderenBedankt voor je boekrecensie! Heb het inmiddels aangeschaft.
BeantwoordenVerwijderen