Boekbloggers lezen Japin

Het moment waarop de nieuwslezer zegt: “de volgende beelden zijn niet geschikt voor gevoelige kijkers”. Dan weet tante genoeg: wegzappen of weghollen is de boodschap. Want hoewel huilen voor de televisie louterend kan zijn (o, memories en spoorloos!) het wereldleed kan tante dermate schokken dat ze ineenschrompelt tot een bibberig, ellendig hoopje mens. Zo eentje die al het leed op haar schouders torst. Daarom is ze dankbaar voor begripvolle nieuwslezers die haar daarvoor behoeden.

Er valt veel voor te zeggen om het predicaat “niet voor gevoelige zielen” ook op boeken toe te passen. En dan zou het boek dat tante zojuist dichtklapte als eerste een dergelijke sticker verdienen. Want, man, man, man, wat een hartverscheurende narigheid. Zo erg, dat ondergetekende heeft zitten huilen. Met stille, dikke druppels. Een type janken van de meest verwoestende soort. Doffe ellende was haar deel.

Dit boek gaat namelijk over het gortige, jarenlange misbruik van een meisje, Zonne. Ze kan pas ontsnappen als ze doorbreekt als zangeres. Nu alle ogen op haar gericht zijn, is ze veilig. Maar dan heeft haar stiefvader het gemunt op haar nichtje. En Zonne zal er alles aan doen om te voorkomen dat hij haar in handen krijgt.

Japin slaagt erin om haar gevoel van machteloosheid feilloos op de lezer over te brengen. Beklemmend en loodzwaar. Weten dat je altijd wordt bekeken en nergens kunt schuilen. De  steeds perversere eisen van haar stiefvader, slaan Zonne bijna lam. Bijna, inderdaad, want ze vindt uiteindelijk een haast bovenmenselijke kracht om hier bovenop te komen. Om wel van het leven te genieten en ervoor te zorgen dat hij naast haar verleden niet ook nog haar toekomst verwoest.

Maar voordat het zover is overspoelt Japin ons bladzijden, ja hoofdstukken lang met de meest vreselijke details over het misbruik. Dreigend. Beangstigend. En tante wou het eigenlijk niet weten. Tegenstribbelend las ze verder, met een haast lichamelijk gevoel van aversie. Ze vroeg zich af of ze laf was. Of ze haar ogen wilde sluiten voor ellende en zich  eigenlijk alleen maar wil spiegelen in pastelkleurige wereldbeelden. Maar, dat klopt niet, denkt ze, ze wil het niet ontlopen, maar al die details hoeven voor haar nu ook weer niet.

Japin is in dit boek ook op andere punten nogal expliciet.  Zo legt hij de clou “uiteindelijk besefte ze dat het juist veilig is als iedereen je ziet” er veel te dik op. Hij herhaalt dit zo vaak, dat het voor tante wat begon te irriteren (ja, ja, ik weet het wel). Ook vat hij voor het gemak van de lezer af en toe even samen wat er pakweg dertig pagina’s eerder gebeurde. Ja, dat hoeft dus echt niet voor tante, die een oplettende lezer is, pen en papier in de aanslag.

Voor haar is het juist een uitdaging om zelf verbanden te zoeken, linken te leggen. De centrale boodschap mag voor haar wat verborgen blijven en er mogen echt wel losse eindjes zijn. Suggestie is vaak heel wat interessanter dan alles haarfijn uitleggen. Maar in dit boek is alleen het einde open, verder worden alle eindjes (bv. De rol van de zanglerares) keurig ingestopt. Jammer, want zo boet het boek aan kracht in.

Het was dus een vreemde leeservaring. Zelden een boek met zoveel weerzin gelezen. Maar toch ook niet weggelegd. Want Japin schrijft vlot en sleept je mee. Ook al is de stiefvader echt een karikatuur, de dreiging die er van hem uitgaat komt aan, en hard ook. En je wordt benieuwd hoe het meisje is kunnen ontkomen.

Tante las dit boek voor de boekbloggersleesclub. Ook anderen zullen de komende dagen laten weten wat ze van dit boek vonden. Zo las ze al dat Judith fan is van Japin, maar ook vond dat dit boek te gedetailleerd is. Plien zal niet snel weer een boek van Japin lezen. Annelies beet door en is wel gewonnen van het rauwe realisme van Japin. Maar Inges hart heeft hij niet gestolen!

Een overzicht van alle recensies van de boekbloggerclub is hier te vinden. Nu nog even de leesclubvragen:

- Past de cover bij het boek en vind je hem mooi?

De cover heeft mij boos gemaakt, erg boos! Waarom staat er een slanke vrouw op? Zonne in het verhaal is namelijk een imposante dame, en die lichamelijkheid is ook haar kracht. In het begin van boek vergelijkt ze zich met een vruchtbaarheidsbeeldje uit de prehistorie: zonder gezicht, zonder benen om weg te lopen, zonder armen om zelf iemand te koesteren, maar gereduceerd tot haar vrouwelijkheid. Een treffend beeld, dat veel beter op de cover had gepast. Maar, ja, dat verkoopt waarschijnlijk niet.

- In welk personage kon je je het beste vinden, waarom?

Inleven in dit boek is haast onmogelijk. Omdat het zo extreem is. Maar ook omdat je jezelf wil afschermen van al het leed. Ik denk wel dat het feit dat ik zelf een dochter heb, ervoor heeft gezorgd dat ik met totaal onbegrip naar de moeder in dit boek heb gekeken. Hoe is het mogelijk dat zij niet als een leeuw voor haar kinderen vecht? Hoe murw was zij? Ik heb tijdens het lezen van dit boek mijn eigen dochter nog eens extra lief toegedekt en een klein kusje op haar lieve neusje gegeven!

- Wat sprak jou het meest het minst aan in dit boek?

Ik vond dit een akelig boek. In die zin dat ik er veel te gevoelig  voor ben. Maar tegelijkertijd is het knap dat een auteur de lezers zo kan meevoeren in de beklemmende onmacht van Zonne. Ik lees de andere boeken van Japin graag, maar dit onderwerp was er voor mij gewoon te veel aan.