Doorbomen



Op tijd en stond zet tante even een stapje achteruit. Dan wil ze even ontsnappen aan de constante stroom van prikkels, snelheid en impulsen. Dan wil ze nadenken over de rode draad. En nagaan waar het nu eigenlijk om draait.

Derhalve is zij altijd wel te vinden voor “reflectiehulpjes”. Gezellige vragenlijstjes zoals bovenstaand voorbeeld uit de onvolprezen Flow. Met van die fijne vraagjes die je even een time-out gunnen en aan het denken zetten. Zodat je de grote lijnen weer scherp hebt en hoofd- en bijzaak van elkaar kan onderscheiden. Want, nee, zo dramatisch is het leven bij nader inzien nooit.

Kortom: af en toe een beetje hersengeknars, wat doorbomerij en introspectie is in deze razendsnelle wereld echt geen overbodige luxe. Ook als je geen Zen-monnik bent, kan het deugd doen, even uitzoomen.

Maar, je kan er ook in doorschieten. En dat overkwam nagenoeg alle personages (en de auteur) van het boek, dat tante deze week met veel moeite en gezucht doorworstelde.



Iris Murdoch stond al lang op het lijstje van te ontdekken auteurs. Dus toen dit boek langskwam dacht tante: hier gaan we eens lekker onze tanden inzetten. En het begin is al meteen behoorlijk meeslepend. Hoofdpersoon Edward serveert zijn vriend Mark een soort space-sandwich waardoor die laatste in een gelukzalige trip verzinkt. Als Edward hem even alleen laat, loopt het mis. Mark denkt dat hij kan vliegen en tuimelt pardoes het raam uit. De rest van het boek gaat vooral om de vraag hoe Edward dit ooit te boven kan komen. Spijt, berouw, schuld en zonde het passeert allemaal de revue.

Ook de andere personages in het boek doen dingen waar ze later spijt van krijgen. Overspel plegen bijvoorbeeld, vrienden aan de deur zetten, zieken niet goed verzorgen. Bijna alle personages staan op een keerpunt: ze moeten een klap verwerken of willen zelf hun leven een nieuwe wending geven. En dat gaat gepaard met het nodige gepieker. Berouw kan hard toeslaan, achteraf. Verdovende middelen, psychoses, vage buien en alternatieve logica’s krijgen op een zeer geloofwaardige manier gestalte in dit boek.

Murdoch toont glashelder aan hoe iemand kan vastlopen in gevoelens van spijt, in controledrang en hoogmoed. Alle personages zijn bij tijden sterk verward en, naar onze bescheiden mening, ook behoorlijk egocentrisch. Daardoor helpen ze elkaar niet echt geweldig vooruit. In tegendeel, ze duwen de ander soms veel dieper in de ellende dan nodig.

En dat leidt dus tot veel gemijmer en geanalyseer. Met ellenlange passages vol ???? en onafgemaakte gedachtesprongen ….. Fascinerend, dat wel, maar ook behoorlijk zwaar op de hand.

En hoewel theetante oprecht haar best heeft gedaan om het vol te houden en te luisteren naar die verwarde geesten, kreeg ze er op het einde echt genoeg van. “Ga nu eens gewoon verder met je leven!”, riep ze uit, “Sla dat blad een keer om! Staar niet de hele tijd naar je eigen navel!”

Irritatie, kortom, wrevel eveneens. Waardoor de lectuur van dit stevige boekwerk geen onverdeeld genoegen was. En er zelfs sprake is van heuse opluchting nu het boek eindelijk uit is. Misschien schreef Murdoch andere boeken die minder op de zenuwen werken? Heeft u nog een tip?

Reacties

  1. Jaren geleden sprak ik een oude man, een Iris Murdoch kenner, die mij op het hart drukte toch beslist The Sea, The Sea te lezen...die ik prompt heb aangeschaft maar nog staat te wachten in de kast. Waar overigens ook De Leertijd bij staat...wat zonde dat je er zo'n slechte ervaring mee hebt!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Dit schijnt inderdaad niet één van Murdochs beste te zijn, maar een interessante auteur is ze wel degelijk. Zelf heb ik inmiddels meerdere boeken van haar gelezen, waarvan mijn favorieten zijn The Sea, The Sea (op nummer 1), The Philosopher's Pupil en The Black Prince.
    Als middelbare scholier las ik bovendien The Unicorn, maar daar snapte ik destijds geen hout van en kon ik weinig mee. The Bell tenslotte ligt ergens op de nog-te-lezen stapel.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Dames, dank voor het begrip! Ik zet The Sea op mijn lijstje voor volgend jaar! Want ik denk dat het beter is om nu eerst heel veel andere dingen te lezen en dit even te vergeten. En dan weer met frisse moed aan een nieuw boek beginnen, want k blijf ondanks al het gezucht en gewring toch gefascineerd.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Interessant om te lezen, hoe je over dit boek schrijft. Ik ga het niet lezen ... voor zulke boeken heb ik eigenlijk geen geduld.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik was zelf mijn geduld ook een beetje kwijt op het einde. Ik kan best wat saaiheid aan, maar dit was dus te veel van het goede...

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts