Olifantenvel
Tot voor kort had tante geen etiket. Ja, heel naar! Niets bleek op haar van toepassing. Geen ADHD, geen ADD, niet echt hoogbegaafd en, nee, toch niet hypersensitief, ocharme. Tja, daar sta je dan met lege handen: te normaal voor woorden. Hè!
Maar gelukkig heeft tante sinds vorige week ook iets. En dan nog wel een syndroom (jubelt en juicht). Het “nice person syndroom” treft lieden die erg graag sympathiek en vriendelijk om de hoek komen. En die het dan ook best wel belangrijk vinden om door anderen aardig gevonden te worden. Het zijn vast mensen die net als tante bij tijd en wijle inzitten over vluchtig wegvliegende twittervriendjes. En die haast hysterisch blij worden van blogreacties. Wat een opluchting: ook tante heeft nu keurig een handleiding! En een excuus om zich af en toe onmogelijk te gedragen (het is een syndroom hè, ik kan er niets aan doen…)
Uiteraard betreft het bovenstaande pure ironie. Want dat etikettendom, daar is tante in wezen tegen. Maar omdat in alles ook een kern van waarheid zit, trekt ze wel haar lessen uit het genoemde syndroom: het lijkt haar beslist aangewezen om zich reacties van anderen iets minder aan te trekken.
Een olifantenvel kweken dus, eelt op de ziel, en scherpe tanden om van zich af te bijten . Alle accessoires die tante tot dusver ontbeert. Dat kan echter niet worden gezegd van de dame die tante deze week ontmoette en die in onderstaand heerlijk boekwerkje rondhuppelt:
Nou huppelen, zeg maar gerust marcheren. De schoonmoeder in kwestie is immers van het bazige type en laat zich door niets of niemand van de wijs brengen! Of, hoe een ironische pennenvrucht uit 1937 nog zeer leesbaar is vandaag de dag.
Het boek begint in 1914. Willem, de zoon van het gezin, wordt opgeroepen om met de marine de zee op te gaan. Moeders is meteen hard in de weer om te zorgen voor een geschikte uitzet. Verhongeren zal er de komende weken duidelijk niet bij zijn, maar de kans is reëel dat het schip zinken zal met zoveel proviant.
Maar goed. Even later volgt het bericht dat Willem in Duitsland vertoeft als krijgsgevangene. Opnieuw beweegt zijn moeder hemel en aarde (en menig keurig ambtenaar) en neemt de leiding over een indrukwekkend postproject, wel 600 pakketten stuurt ze naar hem op. Vol zelfgebreide sokken, warme truien en menig betweterig briefje er bovenop.
Wat ze in al die ijver gemakshalve even vergeet, is dat Willem een vrouw en een zoon heeft. Nou ja, een echtgenote, hij zou gaan trouwen met Bertha, maar dat is door de oorlog even op de achtergrond geraakt. Waar Bertha de eerste weken nog op de koffie wordt gevraagd (met een lekker taartje erbij) wordt ze al snel resoluut naar de zijlijn geschoven, en de kleinzoon met haar. Moeder moet en zal de enige reddende engel zijn aan zoons firmament.
Schoonzoon Frans Laermans, neemt het op voor Bertha en probeert zo stokken tussen de wielen van zijn schoonmoeder te steken. Inzet is het pensioen: een vergoeding die normaliter naar de vrouwen van krijgsgevangenen gaat. Moeder heeft dat prompt opgeëist aangezien haar zoon niet getrouwd was. Wat anderen daarvan denken, laat haar koud. Met de centen koopt ze trouwens een chique winterjas waar ze trots mee paradeert in Antwerpse winkelstraten. Dus als Bertha ook aanspraak maakt op dat pensioen, gaan de poppen goed aan het dansen. Moeders springt zowat uit haar (olifanten)vel!
Misschien is dit niet het beste boek van Elsschot: Kaas en Lijmen zijn bekender en beter, maar het is wel een aanrader. Omdat de taal, ook na al die jaren, zo fris is. Omdat de ironie zo geweldig droog is en to the point. Omdat het type van de “Antwerpse chichimadam” blijkbaar verder teruggaat dan tante dacht, en omdat het boek tragiek en humor op een mooie manier verweeft.
Heeft u dus tijd voor een klein tussendoortje? En zin om wat te grinniken en de grimlachen? Dan is dit werkje over de nachtmerrie van elke schoonzoon vast uw ideale compagnon!
P.S. het olifantenportret maakte de zoon dit weekend tijdens een kunstproject: ere wie ere toekomt!
Ik zou nooit spontaan een boek van Willem Elsschot ter hand nemen, maar door jouw recensie heb ik er wel zin in gekregen!
BeantwoordenVerwijderenEn oh ja, ik herken mezelf wel in het nice person syndrome! Soms erg moeilijk om mee te leven vind ik.
Elsschot is echt noggoed leesbaar, met een paar fijne Vlaamse accentjes bovendien. Heel herkenbaar! En wat het nice person syndroom betreft, ga ik er gewoon vanuit dat het goed is als ik het zelf goed vind ( al geef ik toe dat ik het niet fijn zou vinden om geen enkele reactie te krijgen)
BeantwoordenVerwijderenIk zou graag weer eens iets van Elsschot willen lezen (hij is inderdaad goed leesbaar, Annelies) en ga eens kijken of ik dit boekje ergens op de kop kan tikken, want op de vraag "Heeft u dus tijd voor een klein tussendoortje? En zin om wat te grinniken en de grimlachen?" antwoord ik eigenlijk altijd wel JA.
BeantwoordenVerwijderenEn om het nice person syndrome even te stillen (of misschien juist te voeden?): Theetante is the best!
Heel fijn om dat te horen van iemand die ik zelf zo bewonder!
BeantwoordenVerwijderenJouw recensie maakt me aan het glimlachen.
BeantwoordenVerwijderenEn daar moet ik dan weer van glimlachen!
Verwijderen