Even kluizenaar




Laten we het gewoon even toegeven: tante is nogal druk. Dynamisch of hyperkinetisch, het is maar hoe u het bekijkt, maar als een bezig bijtje is ze eigenlijk altijd in de weer. Hollen maar!

Tja, ze wil dan ook heel wat combineren. Er is het werk, er zijn de theekopjes, de bibliothecaris en de katten. Daarbovenop nog een lange lijst hobbies en natuurlijk een kast vol boeken. Bovendien heeft ze ook nog een schare vriendinnen en de nodige clubjes. U snapt het al: tante komt altijd tijd te kort.

Doorgaans is ze daar heel tevreden mee, maar af en toe wordt het eventjes te veel. Dan wil tante eventjes niets. Of toch heel weinig. Eén lamp, één boek, één kop thee (en één onvermijdelijke kat op schoot) is dan meer dan voldoende. Verder alleen duisternis en stilte. Ja, af en toe is tante even heremiet.

Even niets, even rust, “reculer pour mieux sauter”, zoals dat heet. En herbronnen was wel heel inspirerend met Cees Nooteboom als reisgezel door Spanje:





Het Spanje van Nooteboom heeft dezelfde gespletenheid als tante. Enerzijds is er het drukke, barokke land, met grootse processies, energieke flamengodansers, rijk gedecoreerde kerken en schitterende Moorse paleizen vol opschriften en klaterende fonteinen.

Maar Nooteboom toont ons vooral het andere Spanje. Land van wijdse, uitgestrekte vlaktes en dorre velden vol knoestige olijfbomen. Slapende dorpjes en oeroude kerken waar bijna nooit iemand komt. Verscholen abdijen met weerbarstige dikke deuren (die krakend opengaan) en eenzame molens op rustieke bergtoppen. (Qua heremietfactor kan dat zeker tellen)

En vooral: wat een geschiedenis! In het Zuiden de Moren die de rijke Islamcultuur naar Spanje brachten. Griekse filosofen bestudeerden, glinsterende mozaïeken in elkaar puzzelden en paradijselijke tuinen aanlegden op dorre grond. En in het Noorden de Visigoten, noeste krijgers die de Romeinen verdreven, en robuuste kerkjes bouwden, verscholen in bergpassen. Christenen met een eigen mening, die uitverkoren werden door de Heilige Jacobus.

Het onvermijdelijke conflict tussen beiden brak uit en met de reconquista kwam een eind aan de Moorse cultuur in Spanje. Islamieten en ook Joden, die eeuwenlang met de Christenen in harmonie hadden samengeleefd, moesten zich bekeren of hun koffers pakken. Vele weken uit, een aderlating aan cultuur en wetenschap. Ondertussen: prachtige liefdesverhalen van gekroonde hoofden. Ferdinand en Isabella die in het geheim trouwden. Johanna, dolverliefd op Filips de Schone, en zo ontroostbaar na zijn dood dat ze waanzinnig werd.

En dan, natuurlijk, de ontdekkingsreizen, en de fatale verwarring die de Inka’s ten deel viel. Magistraal hoe Nooteboom dit “communicatieprobleem” analyseert. Het goud dat nadien naar Spanje terugvloeide werd ingezet om schitterende kathedralen en stadspaleizen te bouwen en om de rest van Europa te overheersen.

In de tussentijd gingen de Habsburgers ten onder aan hun eigen huwelijkspolitiek. Trouwen binnen de eigen clan heeft zo zijn nadelen. Schilders als Velasques legden de ondergang vast, Cervantes koos Don Quichote als symbool voor het verval van de ridderschap.

Nooteboom schrijft dat in Spanje de tijd vaak vloeibaar wordt, dat het bijna surrealistisch is, die dorre uitgestrektheid onder die brandende zon. En we begrijpen meteen ook waar Dali de mosterd haalde.

Kortom: een reisverhaal om duimen en vingers meermaals bij af te likken. Al moet je er wel wat moeite voor doen. Want af en toe schrijft Nooteboom heel barok en zijn eruditie is dermate groot dat hij heel wat voorkennis bij zijn lezers veronderstelt.

Maar wie doorzet maakt vanuit de luie zetel een schitterende reis. Tante genoot met volle teugen en voelde zich zowaar weer even de student geschiedenis die ze zoveel jaren geleden was! Meegesleept worden door prachtige verhalen uit het verleden, het kan zo heerlijk zijn!

Reacties

  1. Ik ben niet zo'n Nooteboom-fan, althans wat zijn fictie betreft (Rituelen vond ik een vreselijk boek). Maar dit klinkt wel heel interessant, toch maar eens proberen! Omdat ik zelf niet (meer) van reizen houd, vind ik goede reisboeken des te belangrijker.
    Over kluizenaars gesproken: ik zit nu een geweldig boek uit te lezen over de ultieme kluizenaars-ervaring. Nee ik verklap nog niets maar houd Boekhappen in de gaten!

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ik vind zijn romans ook niet zo goed. Daarom heeft het zo lang geduurd voor ik dit boek heb gelezen. Maar het was echt heel meeslepend, zoals gezegd. Enne, ik hou je blog in de gaten (zoals steeds).

      Verwijderen
  2. Omdat ik zelf ooit eens de laatste 300 km naar Compostela afstapte, nogal een hevige Hispanofiel ben (als behoorlijk Spaans sprekend mens hebben we al zowat alle hoekjes en kantjes van Spanje gedaan), heb ik dat boek van Nooteboom ook in de kast staan. Heb het ook wel geapprecieerd, hoewel niet al zijn duiding even accuraat is. Maar je kan je slechtere omwegen naar Compostela bedenken dan de zijn ;-).

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Ja, er is inderdaad wel wat op af te dingen. Zo hysterisch was men in de middeleeuwen nu ook weer niet bezig met het jaar 1000, bijvoorbeeld. Maar kom, toch een hele prestatie dit boek. Ik ben nog nooit in Spanje geweest, maar wil nu echt wel eens gaan. Ik kom wel eens langs voor tips!

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts