Howards End

Welkom in Howards End. Geen groots landhuis met klaterende fonteinen en balzalen, wel een heel geliefde en knusse plek om even uit te blazen van het drukke leven in London. Het huis heeft een prachtige tuin, waar het heerlijk toeven is. Bovendien zijn bossen en schitterende vergezichten nabij. O,  er is zelfs een stationnetje in de buurt. Ideaal dus voor een weekendje weg van het geroddel in de hoofdstad. Even de batterijen opladen is hier zo gepiept.

Howards End is de grote trots van Mrs. Wilcox, een dame die al haar energie en passie in de inrichting heeft gestoken. Zij zorgde voor de rustige kleuren van het behang en voor de juiste soort rozen in de tuin. Deze Mrs. Wilcox werd al vaak geprezen voor haar heerlijke landhuis en ze is dan ook een beetje beledigd als Margaret Schlegel niet meteen ingaat op haar uitnodiging de cottage te bezoeken. Margaret heeft niet zoveel behoefte om er even tussenuit te knijpen, want haar agenda zit vol met fijne concerten, inspirerende debatten en gezellige dinertjes. En omdat ze niet beseft wat Howards End voor haar vriendin betekent, zegt ze nee. Pas na enige ijzige brieven en subtiele hints, komt ze tot bezinning en smeden beide dames plannen voor een genoeglijk weekend op het platteland.

Helaas, het loopt anders, want Mrs Wilcox wordt ernstig ziek en Margaret heeft andere zorgen. Zij moet immers haar onstuimige zus Helen in het gareel weten te houden, die zich enthousiast op een nieuw sociaal project heeft gestort: het redden van een arme klerk die ze op een concert heeft ontmoet. En dan is er nog het probleem dat de huur van hun woning wordt opgezegd en de zussen Schlegel op zoek moeten naar een nieuwe thuis. Het afscheid van hun ouderlijk huis valt hen zwaar, en het lijkt niet meer te vervangen.

De heer Wilcox is zo galant om aan te bieden dat de dames hun meubels tijdelijk kunnen opslaan in Howards End. Het huis staat immers leeg na het overlijden van zijn vrouw. En, zoals dat soms gaat in 19de eeuwse literatuur, van het één komt het ander en mr Wilcox valt voor de charmes van Margaret. Minpuntje is wel dat hij niet in Howards End wil wonen, maar haar meeneemt naar een donker en mannelijk manor, waar ze onmogelijk gelukkig kan zijn. Maar goed, soms moet men water bij de wijn doen, dat is het leven nu eenmaal. Dus Margaret haalt eens diep adem en probeert er het beste van te maken.

Alles verandert echter als haar zus Helen zich in een onfatsoenlijke liefde stort, een situatie die uiteindelijk escaleert in een emotioneel bezoek aan Howards End, waar de spullen uit het ouderlijk huis nog altijd zijn opgeslagen. Helen wil nog één keer de boeken van haar vader zien, de stoel waarin hij altijd zat en thee drinken uit het servies. Een wens die Margaret ondanks alles toch graag wil inwilligen.

En op dat moment wordt het huis een personage, want het blijkt een plek die "alles wat vreselijk is doet verdwijnen en alle schoonheid leven geeft". Moeilijke gesprekken worden er ineens eenvoudig; gebroken harten kunnen er helen en lastige karakters blijken er te ontdooien. De zachte sfeer die er hangt zorgt voor begrip en vergeving, iets waar alle personages in dit boek uiteindelijk naar op zoek zijn.

***

Ik zag de verfilming van deze roman jaren gelden en dacht vervolgens decennialang dat ik het niet meer hoefde te lezen. Hoe fout kan men zijn! Howards End bleek immers een ontroerende, prachtige roman over de invloed van de huizen waarin we wonen. Huizen kunnen sterven en herleven, ze kunnen moeders zijn, vrienden of juist een vijandige sfeer hebben. Maar een huis zoals Howards End, zo is er maar één!

E.M. Forster modelleerde Howards End naar zijn ouderlijk huis en dat voel je. De liefde voor het huis kleurt namelijk elke zin die erover geschreven wordt. En dus is het als lezer heerlijk vertoeven onder de pannen van dit landhuis. 

***

De Afbeelding is publiek domein via Rijksstudio: Gedekte tafel in een tuin, Willem Roelofs (II) 1884-1931.