Zuivering: wat een taalfeest!

Ik lees vooral voor het verhaal, dat beweer ik toch altijd bij hoog en bij laag. Spanningsbogen, cliffhangers en andere verteltechnieken kunnen me dan ook buitensporig boeien. Maar toen ik deze week Zuivering opensloeg, werd ik toch vooral geraakt door de taal! Wat een feest! Prachtig kronkelende zinnen, vol sappige woorden, barokke meanders en rake typeringen. Vuurwerk voor de geest. Iets waarbij andere boeken kermend in het zompige moeras verzinken zowaar!

Al is het verhaal zeker ook de moeite

Gideon Rottier is een man van middelbare leeftijd die mijn pubers hoofdschuddend als een "loser" zouden betitelen. Hij heeft een serieus spraakgebrek, maakte zijn studies niet af en werkt nu in de schoonmaak-business. Extreme vuiligheid is zijn deel bij het opruimen van crime scenes, huizen van zelfmoordenaars of stinkende kluizenaarsholen.

De geur hindert hem niet, wel heeft hij een neus voor mooie spullen. Deze drukt hij gehaaid achterover en dat leverde hem een Antwerps herenhuis vol antiek en boeken op. Hij zit er 's avonds heerlijk te lezen.

Alles in orde dus, zou men denken, tot Youssef zijn pad kruist. "De enige vriend dit ik ooit heb gehad" vertelt Gideon ons meteen, en direct voel je dat dit verhaal heel slecht is afgelopen (spanningsboog!). Na enige tijd idyllisch te hebben samengewoond en menig potje te hebben gedamd, laat Youssef namelijk zijn gezin uit Libanon overkomen. En wat hoopvol begint, loopt uiteindelijk volledig uit de hand.

Eigentijds

Om niet te veel te verklappen, beheers ik me en vertel ik alleen welke thema's in dit boek aan de orde komen. Angst is er zo eentje, verharding van de maatschappij en religieus fanatisme ook. We ontmoeten pubers die worstelen met hun identiteit in een vijandige wereld. En ook de uitzichtloze situatie van de niet erkende vluchteling speelt een rol.

Maar dit boek laat vooral zien wat terreur met een mens doet. Het thematiseert cultuurverschillen en wederzijds onbegrip. Onbedoeld projecteren de personages vooroordelen en angsten op elkaar. En langs beide zijden wordt het eigen aandeel in de chaos continu goedgepraat, met alle gevolgen van dien.

Humor

Zwaar op de hand, zou je denken, en dat is natuurlijk zo, maar er waait tegelijk ook een heerlijk vleugje humor door dit boek. Zowel in de zwartgallige als in de milde variant. En dat zorgt er ook voor dat je ondanks alle ellende verder leest.

Kortom

Veruit een van de beste boeken die ik de laatste tijd las. Het verhaal is prachtig, de taal is hemels. Om duimen en vingers bij af te likken. Nog niet overtuigd? Luister dan naar dit interview met Tom Lanoye waarin hij een tipje van de sluier oplicht.