Mens versus natuur: een eeuwenoud verhaal.



Sla er een willekeurig handboek storytelling op na en meteen weerklinkt deze basisregel: "Zoek de mens!". Niemand is namelijk écht geïnteresseerd in feiten en grafieken. Maar een verhaal over een personage, ja dat spreekt aan. Iemand met een missie en als het even kan ook iemand met een probleem. Want daar kunnen we ons mee identificeren. Eens die empathie gevonden is de rest een peulenschil, toch?

Het boek dat ik deze week las deed me twijfelen aan deze basisregel. Al is er in dit boek uiteraard een menselijke hoofdpersoon. Een man (Joseph) met een plan (een ranch stichten in een uithoek van Amerika). En ja, er duikt ook een probleem op: de natuur die aanvankelijk gretig meewerkt, en zich daarna steeds grimmiger toont.

Een grillige hoofdpersoon

De natuurkracht, die onbekende god, is volgens mij de ware hoofdpersoon van dit verhaal. Ze is  berekenend en onberekenbaar. Levensbrengend en dodelijk gevaarlijk, gul én gierig. Lastig om je mee te identificeren. Onmogelijk om haar te begrijpen.

Aanvankelijk schuilt ze in een oude eik, een metershoge boom die het landschap domineert. Joseph bouwt er zijn ranch en voelt zich geborgen door de stevige wortels en ver reikende takken. Gekwetst en moegetergd trekt de natuurkracht zich later terug in een rots. Hier ontspringt het water dat de hele streek voedt. Bron van leven en, als de extreme droogte volgt, meteen ook poel des verderfs.

Nee, deze hoofdpersoon heeft niets menselijks. En dus is het maar de vraag of al die menselijke vertelregels hier wel van toepassing zijn. De natuur lijkt geen probleem te hebben, niet echt een missie te koesteren en amper weerstand te ervaren. De natuur IS. En daar draait het allemaal om.

Joseph lijkt de enige die haar echt begrijpt. Hij strijdt niet tegen de natuur, maar wil haar krachten inzetten én eren. De mensen om hem  drijven de spot met hem. Zij bidden immers tot een andere God. Bij hen is de mens de hoofdpersoon, en natuur iets dat je kunt controleren. Daarom luisteren ze niet naar de eeuwenoude verhalen die de indianen over haar vertellen. Een kapitale fout, zo blijkt.

Bijbelse klasse

Dit prachtige boek is moeilijk in woorden te vatten, merk ik. Het is magisch en mystiek op een haast oud-testamentische manier. Het doet je nadenken over de essentie en het leven zelf: de hardheid en de schoonheid ervan. En over de vraag waar de mens het lef vandaan haalt om zo in te grijpen in de natuur. Want dit is een god die offers verlangt, en wie neemt moet dus ook geven...

Een prachtig boek, over religie, de kracht van verhalen en de nietigheid van de mens. Terecht een klassieker, onterecht een beetje vergeten. Lees dit boek!

Reacties

  1. Oh wat grappig, kort geleden net gelezen! En inderdaad, het is vooral het landschap dat overdonderd en indruk maakt, de mensen zijn maar nietig en hoewel ze zich vastklampen aan rituelen, zullen ze er nooit echt invloed op uit kunnen oefenen.

    Een Amerikaanse klassieker! En wat leuk dat jij die nu bespreekt.

    Groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts