Een zee van tijd

De voorbije week brachten we door op een chateau in Frankrijk, met veel middeleeuws moois in de omtrek, maar ook met zalige ligstoelen onder forse lindebomen. Terwijl de kinderen met kleine katjes rondzeulden, of spetterden in het zwembad, had ik uren tijd om na te denken, te dromen en te lezen. Op vakantie mogen de dingen tijd kosten, een grote luxe, die ik me niet altijd veroorloven kan. En zo gleden de dagen in een tijdloze stroom voorbij en hebben we weer genoten van eenvoudige dingen.

En op die mijmerende momenten had ik een ideale reisgezel meegebracht. “Liefde” het tweede deel van Karl Ove Knausgards, Mijn strijd. Net als het eerste deel een meditatief ritme van zinnen en gedachten ditmaal over de relatie met zijn vrouw en zijn gezin. Vol details over dagelijkse beslommeringen en conflicten maar beschenen met een bijzonder licht. Niet flatterend, niet verbloemend, maar open en eerlijk. Opnieuw een wonderlijke leeservaring.

De reeks “mijn strijd” is een experiment, een poging om zin te geven aan een leven vol banaliteiten, een bestaan dat nooit helemaal is zoals de schrijver eigenlijk zou willen. In dat leven zoekt hij (soms moeizaam) een balans tussen tegenstrijdigheden. Ik haal er in dit blogje even drie uit.

  

1.       De balans tussen gelijkheid en ongelijkheid. In dit boek vertelt Knausgard hoe hij als vader van jonge kinderen enige tijd thuis bleef om voor hen te zorgen. Zo wil de Zweedse cultuur dat, want man en vrouw zijn volledig gelijk. Karl Ove gaat in theorie met dat argument akkoord, en ververst dus eindeloos veel luiers, gaat met borelingen naar de babygym en rijdt met kinderwagens rond. Maar diep in hemzelf vindt hij dit maar niets. En vraagt hij zich af of we door gelijkheid te willen, niet heel veel kostbaars weggooien. Leidt te veel gelijkheid niet tot een soort nihilisme, dat alles onbelangrijk maakt? Maar is teveel verschil uiteindelijk niet ook onleefbaar en onrechtvaardig?

2.       De balans tussen deelnemen of terzijde staan. Het leven overvalt Knausgard vooral, de dagelijkse klussen zijn veeltallig, de vriendenkring rijk gevuld. De schrijver kookt, maakt schoon, en animeert het gesprek, en stelt vast dat hij zo niet hoeft na te denken. De eigenlijke betekenis van het leven ziet hij enkel van op afstand, als hij zich terugtrekt om te lezen of te schrijven. Als hij er dus even buitenstaat en niet wordt meegesleept . Maar het één heeft het ander nodig, afzondering en betrokkenheid gaan hand in hand.

3.       De balans tussen sociaal succes en eigenzinnigheid. Karl Ove geeft het in dit boek eerlijk toe: hij wil het anderen altijd graag naar de zin maken. En dan cijfert hij zichzelf gemakkelijk weg. Hij deelt de mening van zijn vrienden, werkt zich uit de naad voor zijn moeder en zou alles doen om conflicten te vermijden. Maar dit wringt. Want ergens is hij onoprecht. Alleen als hij schrijft kan hij de anderen loslaten en voelt hij de vrijheid om uit te drukken wat hij eigenlijk denkt en voelt. Maar in alle eerlijkheid over vrienden schrijven levert ook weer conflicten op. Is vrijheid dan echt onmogelijk?

De strijd van Knausgard is dus een constante evenwichtsoefening tussen afstand en nabijheid. En dit verpakt hij in soepele zinnen met een aangenaam tempo. Ideaal om zelf even afstand te nemen van het dagelijks leven en weer te zien wat belangrijk is. 

Het derde deel, Zoon, gaan we dus ook zeker nog eens lezen. Maar dat zal nog wel eventjes duren, want dit boek was wel erg dik. En op het einde hadden we toch ook wel even genoeg van het getob en gezwoeg van onze Karl. Even een ademruimte inlassen lijkt dus aangewezen, maar dan gaan we er weer voor, want we blijven fan!

En voor wie ook fan is: dit interview met Knausgard is beslist de moeite van het bekijken waard!