Dubbelop: generaties
Een boek is niet afgelopen als je de laatste pagina gelezen
hebt. Want na het dichtslaan van de kaft, werkt een goed verhaal altijd nog
even door. Het kleurt je blik, dwaalt nog even door je gedachten. En ongemerkt
beïnvloedt het ook de lectuur van het volgende boek. Zo bouwt de ware lezer haast
ongemerkt bruggetjes tussen leeservaringen (wat meteen ook verklaart waarom een
verhaal bij tweede lezing helemaal anders kan lijken).
Omwille van bovenstaande overtuiging, en omdat ondergetekende
op vakantiedagen veel tijd heeft om te lezen (en minder gelegenheid tot
bloggen), bespreek ik vandaag twee boeken waartussen ik op warme dagen mentaal
een draadje heb geweven.
Skippy tussen de
sterren speelt zich af op een Ierse kostschool en voert de lezer
genadeloos terug naar de pubertijd. Jongens vol hormonen zijn de
hoofdrolspelers. Zij zijn bikkelhard voor elkaar, maar kunnen ook nog vaak heel
kinderlijk wegdromen. Dat ze een grote uitvinder zullen worden bijvoorbeeld,
een beroemd muzikant (of gewoon een meisjesmagneet zullen zijn). Eén van hen,
de Skippy uit de titel, gaat op de eerste pagina al dood. Wat volgt is een
soort collage van gezichtspunten, waarin zowel medeleerlingen als volwassenen
aan het woord gelaten worden over wat er nu precies allemaal is gebeurd.
Klinkt vermoeiend, maar dat valt reuze mee. Dit boek leest
vlot, maar is bij momenten ook zeer plat en grof. En veel en veel te dik naar
onze zin. Dat we het toch uitlazen heeft veel te maken met de rol van de
geschiedenisleraar in het verhaal. Zelf een halve puber (zoals ongeveer alle
onverantwoordelijke volwassenen in dit boek), maar wel iemand die een mooie les
leert. Als je het verleden tastbaar wil maken voor een bende onverschillige adolescenten,
focus dan op het kleine verhaal, het tastbare in plaats van op de grote lijnen
uit de historische tijdslijn. Het boek bevat een werkelijk schitterende passage
waarin hij dit toepast op de eerste wereldoorlog. Dead poets society, maar dan nog een beetje beter!
Een van de personages in Skippy
zegt dat de pubertijd een periode is waarin je steeds meer deuren dicht doet.
Steeds meer paden die je niet meer zal betreden, steeds meer dromen die nooit
waar zullen worden. En dat is nu net
waar de personages uit Blindgangers
ook mee worstelen.
Veertigers zijn het, en oude vrienden die elkaar ontmoeten
in een vakantiehuis voor wat een gezellig weekendje weg moet worden. Allemaal
zijn ze vastgelopen op werk- of privégebied. Zij hebben soms al te veel deuren
dichtgedaan, te veel paden bewandeld die dood zijn gelopen. Zo werden ze heel
wat illusies armer, en ook wat cynisme rijker. Gezellig wordt het dus niet,
maar boeiend wel.
Want gaandeweg ontspint zich een discussie over hoe ze nu
verder moeten. Een deel van de groep is van mening dat ze bereikt hebben wat ze
wilden: een carrière, een mooi huis en heel wat comfort. Achteroverleunen en
genieten, is hun motto. Hedonisme zonder ethiek hun leuze.
Anderen hebben echter heimwee naar hun vroegere clubje. Dat
nog idealistische debatten voerde en nog ergens voor wilde strijden. Waarom
toch die zelfgenoegzaamheid en die constante nadruk op genieten. Er moet altijd
maar gelachen worden, maar is het niet beter om ook af en toe ernstig te zijn
en een balans op te maken. Nooit blasé zijn, maar steeds opnieuw verwonderd en
verontwaardigd zijn, dat is volgens hen het ware leven.
Joke Hermsen heeft deze en andere filosofische overwegingen subtiel
door het boek verweven. Daardoor wordt het nooit zwaar op de hand. Ook al zit
er heel wat tijdskritiek in, bijvoorbeeld op de internetneurose van de mannen
in het gezelschap. Want hoewel de communicatiemiddelen zijn toegenomen, lukt
het de hoofdpersonen steeds minder om ook echt naar elkaar te luisteren.
Een ontspannend boek dus, zonder meer. Over hoe mensen
zichzelf steeds opnieuw in vraag stellen, of dat toch zouden moeten doen. Kortom: de midlifecrisis als een
tweede pubertijd en als een moment om gesloten deuren weer open te maken! (of denk ik dat nu alleen maar omdat ik eerst Skippy heb gelezen?)
Ik vond Skippy erg vermakelijk, ik herkende ook zoveel van wat ik regelmatig in de klas zie! (en dat vreselijke schoolfeest kon ik me levendig voorstellen, helaas)
BeantwoordenVerwijderenDe geschiedenisleraar was inderdaad een mooi figuur, met zijn complete obsessie voor de Ierse soldaten in WOI en hoe dat de belangstelling van de jongens vangt, maar stukloopt op de ideeen van de leiding die vooral geen individualiteit wil zien.
groetjes,
Ja, Bettina, dat vond ik ook heel treffend in het boek: hoe de directie alleen maar gefocust is op de "leeruitkomsten" en het handboek, terwijl het er de leraar om gaat de leerlingen te raken en hen begrip te laten opbrengen voor de offers uit het verleden. Of hoe structuren en afspraken mensen kunnen verlammen.
BeantwoordenVerwijderen