Tantes mantra’s

Zoals iedereen tegenwoordig heeft tante het druk-druk-druk! Maar tante waakt erover dat ze af en toe de haast terzijde schuift. En dat doet ze door op tijd en stond zenbevorderende zinsnedes te berde te brengen. Noem het mantra’s, al komt er geen monotoon geneurie of lotushouding aan te pas.

Zo is er de zin “niet alles hoeft nu meteen!”, heel doeltreffend om energieke theekopjes af te remmen. Voor zichzelf bezigt tante dan weer het motto: “ me opjagen is ver beneden mijn niveau”, helpt vaak (behalve als je een trein moet halen, maar soit.) En omdat alle goede dingen steeds uit drie bestaan, luidt de derde leuze: “wat is nu de essentie, en wat is ballast?” Kwestie van hoofd en bijzaak af en toe eens duidelijk van elkaar te onderscheiden. Geen overbodige luxe in tijden van informatie-overload.

Buitengewoon mindful dus, die zinnen, en deze week waren ze alle drie volop van toepassing op het boek dat tante las. Want dit is een boek dat geen haast verdraagt, maar dat je traag moet lezen. Een boek ook dat je af en toe eens weg moet leggen om erover na te denken: niet alles in één klap uitlezen dus. Bovendien reikt het vaak naar de essentie van ons menselijk bestaan. Kortom: een echte aanrader voor meerwaardezoekers:

Dit boek heeft werkelijk alles! Een goed geschreven, meeslepend verhaal en fijne filosofische bespiegelingen. Vaak is een boek het één of het ander, Mercier combineert magistraal.

Om met het verhaal te beginnen. Raymundus Gregorius (alias “De Payprus”) doceert al sinds jaar en dag klassieke talen op een chique lyceum in Bern. Zijn leven bestaat uit teksten, oude talen en zeldzame woorden, die hij met graagte ontcijfert in de rust van zijn studeerkamer. Tot de dag waarop hij een mysterieuze Portugese vrouw ontmoet en een heel bijzonder boek in handen krijgt. Zonder boe of ba laat Gregorius alles achter, verlaat zijn stomverbaasde leerlingen en besluit de trein te nemen naar Lissabon.

Daar wil hij Portugees leren om het intrigerende boek dat zijn pad heeft gekruist verder te lezen. Het getuigt immers van zoveel levenswijsheid en diepgang, dat het zijn leven radicaal in vraagt stelt. Raymundus gaat op zoek naar de auteur , en naar alwie hem heeft gekend. En zo ontrafelt hij een bijzonder leven.

Amadeu de Prado was een arts, die gebonden door de eed van Hypocrates op een dag een beul genas. Door zijn plicht te doen, viel hij in ongenade bij zijn patiënten, iets waaronder hij zwaar geleden heeft. Om het goed te maken en het leed te compenseren, raakte hij betrokken bij het verzet tegen Salazar. Daar kwam hij voor de hartverscheurende keuze te staan tussen liefde, vriendschap en loyaliteit. Tegelijkertijd moest hij leren omgaan met zijn eigen aangekondigde dood. Een gelaagd verhaal, waarvan we via de verschillende getuigen steeds andere facetten en nieuwe perspectieven leren kennen.

Maar daartussen verweven prachtige zinnen en inspirerende bespiegelingen. Over hoe veel we eigenlijk praten zonder iets te zeggen en zonder naar elkaar te luisteren. Over hoe ouders stempels drukken op hun kinderen, en hoe de angst voor de dood vooral de angst is voor een onaf leven. En hoe we in het reine kunnen komen met die onvoltooidheid van ons bestaan door gewoon tevreden te zijn met wat we hebben, zonder ons te onderwerpen aan “het gerechtshof van de anderen”.

De trein uit de titel is een magnifieke rode draad in het verhaal. Niet alleen omdat het een trage manier van reizen is, die veel ruimte laat voor nadenken (en lezen). Ook omdat Prado de trein gebruikte als metafoor voor het leven: een trein die steeds maar verder dendert, tot we op een bepaald moment moment beseffen dat we er niet meer af kunnen stappen, en dat we misschien iets kostbaars op het perron hebben laten staan.

U snapt het al: tante zette vele potloodstreepjs in de marge van dit boek. En vindt het nu moeilijk om daaruit voor u het beste te destilleren. Ze kan u dus alleen maar aanraden het boek zelf te lezen. Langzaam en met aandacht. Tante zelf neemt zich alvast voor dit boek over vijf jaar te herlezen en ondertussen aan NIEMAND uit te lenen. Sommige boeken zijn nu eenmaal gewoon te goed om zomaar uit handen te geven!