Allerzielen



“Theetante groeide op in een huis vol boeken”, dat is zo ongeveer de eerste zin van mijn leven als boekblogger. En het klopt als een bus: bij tante thuis hadden ze vroeger een heuse bibliotheek: een kamer helemaal alleen gereserveerd voor boeken. Met lekkere stoelen, fijne leeslampen en – top of the bill – een heuse ladder om bij de hoogste exemplaren te kunnen.

Mijn beide ouders waren fervente lezers, papa een echte bibliofiel. Zelden iemand ontmoet die zo kritisch een boekband kon keuren. Die met zoveel plezier een goede bladspiegel bekeek, of een lettertype prees. Die kon genieten van goed papier “voel eens hoe dik” en die minutieus met vulpotlood inspirerende zinsneden markeerde. Door al dat lezen danig erudiet, zodat elk gesprek steevast eindigde met een flinke stapel leesvoer op tafel.

Helaas moet ik hem al vijf jaar missen. Iets dat een beetje went, maar toch nooit slijt. Gelukkig kom ik hem nog vaak tegen. Als ik Dvoraks “Nieuwe wereldsymphonie” hoor, bijvoorbeeld. Als ik potloodstreepjes aantref in een boek, of als ik zijn opdrachten lees in de literatuur die hij me cadeau heeft gegeven. Nu pas lees ik de auteurs die hij zo bejubelde: Charles Dickens en Virginia Woolf. Thomas Mann staat nog op mijn lijstje…

Een warm gezin, vol boekenliefde, iets om met weemoed en dankbaarheid aan terug te denken. Die sfeer proefde ik ook in het boek dat ik deze week las. Een Requiem. Deze keer niet voor een oude vader, maar voor een (veel te jonge) zoon.



Tonio vander Heijden was net geen 22 toen hij in de schaduw van het Rijksmuseum van de weg werd gemaaid. Al snel bleek het lot onverbiddelijk: de enige zoon in het schrijversgezin stierf op pinksterdag. Hij laat zijn ouders radeloos achter: hoe overleef je een dergelijke klap?

Met moeite zo blijkt. Maar schrijven en terugdenken aan mooie tijden bleek een houvast. In een warm proza haalt “mijn Adri” zoals Tonio hem noemde, herinneringen op. Bitterzoet. Aangrijpend mooi. Nooit melodramatisch. Tante las het met een brok in de keel, maar huilde nooit tranen met tuiten. Geen goedkoop sentiment dus, zeker niet.

Wel een eerlijk relaas van een bittere pil die amper te slikken valt. Ontroostbaar zijn ze, zelfs voor elkaar. Goed bedoelde raad als “het zal wel slijten” helpt niet: liever de zenuw open laten dan Tonio een tweede keer verliezen omdat je hem vergeten bent.

Naast alle ellende vooral een warm boek over een fijn gezin, een ware drie-eenheid. Tussen door gunt vander Heijden ons ook een kijkje in zijn schrijfproces. Hij is een ambachtelijk schrijver, zo blijkt, die zijn plot in grote lijnen uittekent en grondig onderzoek doet. En als hij gaat schrijven, dan gebruikt hij nog een oude typmachine: hij knipt en plakt zinnen met schaar en lijm, totdat het klopt. Schrijven op een computerscherm voelt blijkbaar te clean: het echte handwerk geeft rust, bezinning en inspiratie.

Alle lof en eer die dit boek te beurt is gevallen is dus terecht. Je zou alleen kunnen opmerken dat het allemaal te lang duurt. Maar is dat niet juist de clou? Dat zo’n rouwproces niet af te ronden is? Het verdriet te groot? Toch merk je wel dat de ouders aan het einde van het boek in een nieuwe fase zijn aanbeland, hopelijk één die hen de moed geeft om verder te gaan.

Geen opbeurend blogje dus, vandaag, maar op Allerzielen mogen we al eens stil staan bij de droeviger kanten van ons bestaan, toch? We razen er anders veel te snel aan voorbij…

Reacties

  1. Mooi. Om (weer) even stil van te worden. Bedankt.

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ik ben al lang nieuwsgierig naar Tonio, maar las het tot nu toe niet. Kzal me er toch eens aan moeten wagen, denk ik.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Beste dames: dank voor de reacties! Het was dit keer een erg persoonlijk blogje en dus gaf ik een beetje van mijn ziel bloot. Jullie reacties waren echt wel een hart onder de riem. Tonio moet je zeker lezen, het is niet meteen een feel good boek, maar op een bepaalde manier toch ook weer wel.

    BeantwoordenVerwijderen
  4. Dit was het gevoel dat mij bekroop bij (na) Tonio: http://www.weerzinwekkend.com/2013/05/tonio.html

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts