Frankenstein - Mary Shelley

 


Even een testje: als ik "Frankenstein" zeg, welk beeld roept dat bij u op? Volgens mij zit ik er niet zo heel ver naast als het op het volgende neerkomt: U ziet een grote gestalte, met groenige teint en rechthoekige schedel. Deze onfrisse kerel heeft een manische blik, akelig puntige nagels, en duidelijk te veel zwarte oogschaduw gebruikt. Terwijl hij zwalpend en graaiend door het beeld holt, hoort u mensen heel hard gillen. U voelt zelf ook de neiging om weg te hollen.

Zoiets? Bij mij komt het in elk geval op het bovenstaande neer. En omdat ik in mijn kleutertijd een soort van Hulk-fobie heb opgedaan, wilde ik het boek over dit gedrocht dus absoluut niet lezen. Not my cup of tea, daar was ik zeker van!

Maar dit najaar las ik dr. Jekyll and mr Hyde (waar ik trouwens van genoot) en in de commentaren op dit boek werd erg veel naar het werk van Mary Shelley verwezen. En omdat het type van de ontspoorde wetenschapper me wel interesseerde dacht ik, vooruit, we geven het een kans. Weglopen kan altijd nog, toch?

U voelt me natuurlijk al aankomen: dit boek viel reuze mee! Sterker nog: ik vond het onverwacht heel onroerend. Het verhaal gaat immers meer over het effect dat het monster heeft op zijn schepper, dan dat het uitweidt over onsmakelijke details in verband met het "knutselwerk" dat tot het monster leidde. En ja, de engerd pleegt wel moorden, maar daar zien we enkel het resultaat van. Sadistische beschrijvingen van ellenlange doodsstrijd blijven uit, gelukkig maar.

Wat is er dan wel, vraagt u? Een pakkend verhaal over de gevolgen van blinde ambitie. Hoe we allemaal wel eens meegesleept worden door onze eigen nieuwsgierigheid en pas later beseffen wat de gevolgen daarvan zijn. Het monster zegt dat ook heel treffend tegen Victor Frankenstein: "Jij bent mijn schepper, en nu ben je mijn slaaf". En dat is natuurlijk meteen een heel rake beschrijving van de gevolgen van technologische ontwikkelingen op ons leven.

Nog meer maatschappijkritiek komt om het hoekje kijken als het de wreedheid van het monster betreft. Wat blijkt immers? Hij was van nature goed, lief en aanhankelijk. Maar omdat hij erg zo griezelig uitzag verstootte zijn schepper hem en vindt hij ook geen aansluiting bij de maatschappij. Uiteindelijk gaat hij dan maar doen wat men blijkbaar van hem verwacht: dood en verderf zaaien. Opnieuw dringen de parallellen zich natuurlijk op, want hoe snel oordelen we niet over anderen op basis van hun uiterlijk (zeker vandaag de dag?)

Ook los van mogelijke gelijkenissen en filosofisch gemijmer is het boek gewoon erg goed. De verhaallijn zit knap in elkaar, volgens het principe van de briefroman en het verhaal in een verhaal. Mary Shelley kan rake scènes smeden, zoals al meteen in het begin als Victor Frankenstein het monster achternazit op een eindeloze ijsvlakte: adembenemend goed geschreven. De "jeugd" van het monster is ook bijzonder ontroerend, en het open einde van het boek was in die tijd vast gedurfd: het monster is er nog, ergens, ....

***

Om mij nog wat verder te verdiepen in de achtergronden bij dit boek, en omdat ik weer twee grote manden strijkgoed had staan, luisterde ik naar een BBC podcast. O, wat een zaligheid! Drie Britse proffen die lekker academisch losgaan op dit werk en die daarbij zo diep graven dat het bijna grappig wordt. Want ja, er zitten veel lagen in het boek, maar zoveel? Helemaal heerlijk werd het toen één van hen tussen twee bijzinnen door vroeg: "Can I have some more tea, please?". Ja, dan ben ik natuurlijk verkocht!

Als je dit academische onderonsje wil bijwonen en zo meteen ook meer weer leren op het opmerkelijke leven van Mary Shelley, aarzel dan niet en luister naar dit gesprek. Maar als ik één ding mag aanraden: lees het boek eerst, en laat u verrassen door de onverwachte schoonheid van het monster!

***

De afbeelding is publiek domein via Rijksstudio: Cort van de Linden als kwakzalver, Patricq Kroon, 1918

Reacties

  1. Hoi Jacqueline, dit boek heb ik ook gelezen. Samen met "Dracula" van Bram Stoker de enige twee horrorverhalen die ik ooit heb gelezen. Goed geschreven inderdaad. Groetjes, Erik

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Hoi Erik, excuses voor de late reactie. Mijn leven is af en toe zo'n slechte film, je wil het niet weten. Maar goed, Dracula staat op mijn lijstje en ligt klaar voor een volgend leesprojectje, dus dat komt er nog aan hoor!

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts