De rijkdom van tegenspoed

Beste mensen: het jaar is bijna om! En wat mij betreft mogen champagnekurken en vuurwerk nu snel gaan knallen, want ik ben er helemaal klaar mee. Met 2018 welteverstaan. Het was namelijk een pittig jaar, waarin ik veel heb moeten loslaten, of tenminste anders heb moeten leren vasthouden. Ik ging diep in mijn reserves, en merkte tegelijk hoeveel veerkracht ik eigenlijk heb.

Omdat toeval niet bestaat moest het vast zo zijn dat ik, helemaal op het einde van dat lastige jaar, dit boek las. Tegenslag kan je rijker maken, is de conclusie van de hoofdpersoon, ongeluk maakt het leven meer betekenisvol. Narigheid zorgt er namelijk voor dat je moet veranderen. Het spoort je aan om in actie te komen en te groeien. Voorwaarde daartoe is veerkracht, gevoed door hoop, humor en flexibiliteit.

De hoofdpersoon vat deze slotgedachten samen in een lezing die hij op het einde van dit boek geeft. De gebeurtenissen van de voorgaande week hebben zijn perspectief veranderd. Hij, de grote psychiater en trauma-specialist, komt tot de conclusie dat trauma weliswaar het resultaat is van lijden, maar niet het begin van een blijvende beschadiging hoeft te zijn. Mensen zijn weerbaar, als we hen daar de kans toe geven. En als we onszelf niet blijven voorhouden dat het enige gelukkige leven een rimpelloos bestaan is.

In die slotconclusie vloeien heel wat beelden uit het boek prachtig samen. London is een theater, waarin de mensen veilige levens leiden. Het heldere licht van de straatlantaarns geeft hen de illusie van controle. Dat de wildernis ook in de stad rondsluipt, in de vorm van wilde dieren, weten ze liever niet. Elke bedreiging wordt keurig weggepoetst, met de gedachte dat dat meer geluk oplevert. Terwijl de vraag die zich opdringt eigenlijk is: wie zijn hier de ongelukkigen? Zij die vol hoop hun leven na een trauma verzetten? Of zij die afgeschermd zijn door de kilte van hun comfort en eigen gelijk?

In die wereld, waar zelfs de dakterrassen kunstmatige tuinen zijn, treffen de psychiater Attila en "het vossenvrouwtje" Jean elkaar. Twee buitenbeentjes die wel oog hebben voor de andere kant van het verhaal. Zij hebben contact met migranten die onder de glazen koepel van het mooie leven willen kruipen. Zij kijken niet weg van dementerende ouderen. En vooral: zij nemen de tijd om goed te observeren, te voelen en te zijn.

Een prachtig boek dus, rijk aan motieven en personages, en ook een boek dat je echt aan het denken zet. In navolging van de wijze leeslessen van vorige week heb ik het eerste hoofdstuk nadien nog eens herlezen en werd ik getroffen door de magistrale manier waarop alle verhaallijnen ook daar samenkomen. Dit is vakwerk, waar je als lezer een fijne kluif aan hebt (want je moet de verbanden natuurlijk wel zelf leggen!)

Ook Bettina en besprak dit boek en was enthousiast. En op de website van de VPRO las ik dit boeiende interview met Forna : "het Westen kan een voorbeeld aan Afrika nemen".

De paradox van geluk was een boek dat me echt heeft geraakt. Het heeft me hoop en moed gegeven, bevestigd wat ik al voelde maar niet kon verwoorden. En vormt dus een mooi slotakkoord van een stevig jaar waarin ik sterk ben gegroeid.

Ik wens iedereen mooie kerstdagen toe en een hoopvol begin van 2019!