Want de (herfst)avond

Eindelijk is het dan zo ver! De koude en de duisternis nemen het roer over. Zij toveren de avonden vol lange donkere uren en laten ons dromen van sneeuwval en ijspret. Dampende potten thee en tevreden snorrende katten beschermen ons tegen zwartgalligheid. Kaarsjes flakkeren terwijl de wind om het huis giert. En wij lezen, lezen, lezen!

De voorbije weken voerden een reeks boeken mij mee naar heel veel verschillende werelden. De vraag was dus alleen nog: waarover bloggen wij? Het was even dubben. Mijn keuze viel uiteindelijk op het nieuwste boek van Anna Enquist: Want de avond.

Waarom ik dit graag las

Anna Enquist is één van mijn favoriete auteurs en na het lezen van . Want de avond weet ik weer heel goed waarom dat zo is. Het is namelijk een rustig boek, waar niet zo heel veel in gebeurt en waarin er dus tijd is om scènes en personages uit te werken en diepgang te geven.

Enquist denkt na over elke scène: steekt werk in de setting en de "belichting". Elk woord dat de personages zeggen telt en kleine gebaren maken zichtbaar wat er niet gezegd kan worden. Ik waardeer dat enorm: iemand die zo zorgvuldig schrijft. Die niet meegaat in sensatiezucht en snelheid, maar juist heel veel kan laten gebeuren in een verstild moment.

Bovendien zweven er zoals steeds celloklanken boven de zinnen en loont het de moeite om de muziekstukken waarnaar Enquist verwijst op te zoeken en te beluisteren. Zij geven het verhaal echt een extra dimensie. Zo'n diepgang brengen, terwijl het boek uiteindelijk heel vlot leest, dat is puur vakmanschap, en dus genieten van de bovenste plank.

Hoe overleef je een trauma?

Dat is de centrale vraag in dit boek. We volgen een echtpaar dat duidelijk iets heel vreselijks heeft meegemaakt. Wat dat is verneem je niet direct (lees vooral de achterflap niet) maar je merkt wel meteen dat beiden heel anders op deze shock reageren. Jeroen wil zichzelf opsluiten achter dikke muren. Hij zet heel actief in op het beveiligen van raamkozijnen, het barricaderen van voordeuren en het afspeuren van de omgeving via bewakingscamera's. Zijn vrouw Carolien daarentegen wil niets liever dan wegvluchten. Alles achterlaten en helemaal opnieuw beginnen lijkt haar de enige oplossing. In het spanningsveld tussen "beschermen wat je hebt" en "alle bruggen achter je verbranden" speelt dit boek zich af. Beide opties zijn destructief, en lijken onverzoenbaar.

Het kwartet

Ik las pas later dat dit boek een vervolg is op "het kwartet", een verhaal dat ik niet gelezen heb (of me in elk geval niet herinner). Mij heeft het totaal niet gestoord dat ik de voorgeschiedenis niet kende. Integendeel, ik vond het juist zo sterk aan dit boek dat Enquist me zo lang in het ongewisse liet over een aantal elementen. De hoofdpersonen zijn immers in de war en hebben ook niet alles op een rijtje. Door als lezer ook in verwarring te worden gebracht, voelde ik me net nog meer met hen verbonden. (En het zorgde er wellicht ook voor dat ik het boek in één ruk uitlas).

Denkers en doeners

De spanning tussen denken en doen, die ook zo magistraal was in Enquist eerdere boek "De verdovers" zette me ook deze keer weer aan het denken. Want wie ben ik? Een Jeroen of een Carolien? Een vechter of een vluchter? Jeroen verdooft zijn verdriet door constant bezig te zijn, Carolien focust op één detail (de pink die ze verloor) en treurt daar buitensporig om. Maar geen van de twee kijkt het trauma echt in de ogen. Dat gebeurt pas helemaal op het einde, en die spiegel blijkt uiteindelijk helend, voor hen zelf en voor het hele kwartet.

Kortom

Een prachtig boek, dat me helemaal opslokte en dat ik ademloos heb uitgelezen. Geholpen door donkere avonden en vele potten thee. En natuurlijk met een vleugje cello op de achtergrond. Want de avond is het moment om afstand te nemen en dieper te graven. En dit boek maakt dat helemaal waar.