Kom hier dat ik u kus
Moeder, waarom lezen wij? Ter ontspanning? Ter lering? Ter
vermaak? Of omdat elk boek een beetje een spiegel is waarin we onszelf
aanstaren. En ons al dan niet vertwijfeld afvragen: ben ik dat echt?
Er zijn lachspiegels die ons zo vervormen dat we
spillebeentjes krijgen, een waterhoofd of een buitensporig bolle buik. Zo
grotesk dat we ons het niet echt moeten aantrekken. Andere spiegels zijn dan
weer behoorlijk flatterend. Ze tonen alleen de beste kant van onszelf en zorgen
ervoor dat we bijna naast onze schoenen gaan lopen van plezier. En dan heb je nog
ontluisterend eerlijke spiegels, beschenen met een fel licht. Die elk pukkeltje
genadeloos tonen en elk gesprongen adertje laten opvlammen. Daarin kijken is
bijna een zelfkwelling.
Het boek dat ik deze week las had veel van een dergelijke
ontnuchterende weerkaatsing. Een tikje overbelicht ook, zoals de foto op de
voorkant. Genadeloos als schuurpapier. Het wrong tegen, het schrijnde, het
prikte. Maar we lazen wel door, ondanks alle vertwijfeling.
En die vertwijfeling had alles te maken met de manier waarop
de personages in dit boek elkaar gek maken. Als afstotende magneten om elkaar
heen draaien. Elkaar niet bereiken. En daar ook niet echt moeite voor doen.
Het verhaal
We ontmoeten Mona, de hoofdpersoon, op drie momenten in haar
leven. In het eerste deel is ze nog een kind. Haar moeder sterft onverwacht en
Mona moet leren omgaan met die leegte. Woorden worden er verder niet aan
vuilgemaakt (te pijnlijk), een stiefmoeder, nieuw behang en nieuwe meubels
moeten haar het verleden zo vlug mogelijk doen vergeten.
In het tweede deel is ze 24 en ontmoet ze enkele behoorlijk
zelfingenomen kerels. Er is Marcus, de grote regisseur, die haar aanneemt als
dramaturge. En er is “de grote liefde”, eveneens een pijnlijk egoïstisch
heerschap. En Mona? Die volgt en strijkt de plooien glad. En praat er verder
niet over.
In het laatste deel zijn we negen jaar verder. Door
omstandigheden die we niet verder zullen onthullen komen er voor de eerste keer
barsten in het pantser van Mona. Is alles toedekken omwille van de goede vrede
en de goede zaak eigenlijk wel zo’n slim idee geweest?
Wat ik ervan vond
Deze keer geen jubeltonen en loftrompetten. En dat in
tegenstelling tot de geschreven pers (en in tegenstelling tot mijn collega die
me dit boek uitleende). Dit boek lezen vond ik heel dubbel. Enerzijds was het
beslist gegrepen door het verhaal en zeker door de personages. Hoe mensen
zichzelf elkaar op subtiele wijze en eigenlijk ook ongewild ongelukkig kunnen
maken. Scherpe observaties, knappe typeringen, en vooral ook raak getroffen
situatieschetsen.
Maar ik zal het maar toegeven, ik had veel moeite met de
stijl waarin het boek is geschreven. Die is – ik wik en weeg mijn woorden, want
het is lastig er precies de vinger op te leggen – zoals een ledlamp bij een
onflatteuze spiegel. Fel, genadeloos en zonder schaduwen. Er wordt heel veel
niet gezegd en niet uitgesproken in dit boek. En dat past ook bij het verhaal
en de personages, maar zo blijven er wel heel wat losse eindjes open, die ik
persoonlijk graag aan elkaar geknoopt had gezien.
Goh, ik zal wel een ouderwetse lezer zijn, op zoek naar
kaarslicht of milde zonnestralen. Die een heel gewone situatie (want dat zijn
de familierelaties in dit boek uiteindelijk) met een gouden schijn verheffen
tot iets uitzonderlijks. Zoals Claudel dat kan bijvoorbeeld.
Maar zoals de Romeinen het zeiden: over smaak valt niet te
twisten. Dus dat doen we dan ook maar niet. Feit is dat dit wel een
intrigerende spiegel was om in te kijken. Want, hoeveel blijft er in het leven
niet onuitgesproken? En wat doen we onze kinderen, met de beste bedoelingen,
allemaal aan. Wie ben ik eigenlijk? Ook zo’n wegmoffelende gladstrijker (af en
toe?) of ook een individualist waar de anderen voor moeten wijken?
Ik hoop ergens tussen in. En is het leven niet de balans
zoeken tussen deze twee uitersten?
Een vriendin was een tijdje geleden laaiend enthousiast over dit boek, maar zelf weet ik het nog niet. In ieder geval heeft het hier wel een virtuoos geschreven blogpost opgeleverd, die ik met veel plezier heb gelezen.
BeantwoordenVerwijderenIk sluit me bij Anna aan, geen boek dat mij aantrekt, maar de bespreking ervan is erg mooi!
BeantwoordenVerwijderenGroetjes,
Ik kom er nog even een derde loftuiting aan toevoegen, wat heb je je reserves over dit boek mooi opgeschreven! Ik heb inderdaad alleen maar enthousiaste besprekingen van dit boek gezien en heb het zelf reeds op de reader staan, maar ojee, ojee, ik ben ook wel een erg ouderwetse lezer dus ik vrees.....maar we zullen zien, ik ga het gewoon een keer proberen.
BeantwoordenVerwijderenDames! Wat een loftrompetten zeg. Heel erg blijmakend dat wel. Ik hoop dat jullie toch het boek gaan lezen. Want de stijl was dan misschien niet helemaal naar mijn zin, de personnages blijven me wel lang bij, en kleuren mijn blik (is dat ook zo'n Marie? ) en dat is uiteindelijk ook wat een goed boek moet doen: nog blijven nazinderen.
BeantwoordenVerwijderen