Reizen en lezen (of was het andersom?)



Liefhebbers van de klassieke oudheid, van reisverhalen en van de sixties opgelet: vandaag bespreken we werkelijk een fantastisch boek!


Wat zijn het heerlijke avonden! Tot laat zitten we in de tuin op het terras bij de lavendelstruiken. We drinken thee bij het licht van de ondergaande zon. Een citronellakaarsje houdt opdringerige insecten uit de weg, maar af en toe komt een verbaasd katje even kijken wat we aan het doen zijn. Verstrooid delen we een aai uit, of nemen een slok. Want we zijn ver weg, zowel in de ruimte als in de tijd.


We bevinden ons in Libië, in de jaren 60. De avond is gevallen en de schrijver leest op een terras, terwijl wierook brandt en de krekels zingen. Hij geniet van thee van verse munt en van het ruisen van de branding. Maar ook hij is diep verzonken in een boek. Zijn reisgezel is namelijk Herodotos. En die verhaalt meesterlijk hoe de Grieken het ooit van de Perzen wonnen. Door heldenmoed en dadendrang. Maar ook door listigheid van de goden en zelfs door toeval.

Kapuscinski (1929-2007) was een Pools journalist die vanaf de jaren 60 de wereld rondreisde om verslag uit te brengen van het leven in communistisch China, van de situatie in India en vooral van de onafhankelijkheidsstrijd in Afrika.  Hoe ver hij ook reisde en hoe vreemd de nieuwe omgeving waar hij terecht komt ook is, één constante reist steeds mee: het boek De historien van Herodotos.

Kapuscinski laat ons proeven van de prachtige verhalen over wrede Perzisische vorsten als Xerxes, Cyrus en Darius. Hij laat ons kennismaken met boeiende analyses, wonderlijke gebeurtenissen en schitterende beschrijvingen van Herodotos. De eerste, echte historicus. Iemand die op onderzoek uitging, die bronnen opspoorde, en met veel kritische zin bekeek: wat weten we zeker? En wat is verzinsel?

En zo wordt Herodotos, de eerder toevallig inscheepte op Kapuscinski’s eerste reis, uiteindelijk een soort lichtend voorbeeld voor de 20ste eeuwse journalist. Die net als hij tijd wil maken om naar mensen te luisteren. Om hun tradities en gebruiken te leren kennen. En zo dieper te graven dan een vluchtige omschrijving van wat losse feitjes.

Een boek dus met vele lagen. Dat ons enerzijds veel leert over de wereld tussen pakweg 1958 en 1979. En anderzijds een stevige opfrissing van de oudheid is. Waar Skyten de Perzische koning tot wanhoop drijven door zich steeds maar weer te verstoppen. Een wereld waarin de mens zijn lot nooit kan ontlopen en waarin wraak alom aanwezig is.

Een rijk boek, met heel veel sprongen in de tijd, veel thema’s en veel couleur locale kan druk en chaotisch worden. Maar Kapuscinski is een fantastische verteller. Het is alsof je met hem op een zomeravond een glas wijn drinkt en ondertussen ademloos naar hem luistert. Wegdroommateriaal om thuis een beetje te reizen!

 PS. Met dank aan onze mama, die ons op het spoor van Kapuscinski zette. Zij las een van zijn boeken over Afrika en was onder de indruk van zijn verteltalent. Dat wordt boeken ruilen de volgende keer dat we elkaar zien!

Reacties

  1. Klinkt erg interessant en mooi, ik houd wel van boeken die heden en verleden op een intelligente manier met elkaar verbinen. Ik ga deze schrijfer ook eens opzoeken (zijn boeken dan)

    groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Ja, een mooi en zeker niet te gemakkelijk boek. Soms ook wel wreed hoor, die Perzen waren geen lieverdjes. Geen flauwe vergelijkingen tussen heden en verleden, wel een fijne analyse van het wezen van een goede reportage en een kritische geest. Echt iets voor jou!

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik ken de naam van Kapuscinski, maar had geen idee dat hij zulke interessant klinkende boeken schreef. Ik zet dit boek meteen op mijn verlanglijstje.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Anna, ik moest zo aan je denken bij het lezen van dit boek. Volgens mij is mr K echt ites voor jou. Hou me op de hoogte!

      Verwijderen
    2. Heb het boek inmiddels voordelig tweedehands aangeschaft. Weet niet wanneer ik er aan toe kom, maar heb het in ieder geval op de te-lezen-lijst voor 2013 gezet. Bedankt voor de tip.

      Verwijderen
  4. Hoi, ik heb van Kapuscinski wel het een en ander gelezen. Hij is het bekendst geworden met zijn boek over de revolutie in Iran. Zijn beste boek vindt ik dat over Afrika, en daarin vind ik vooral zijn stukken over de opkomst van Idi Amin en over de burgeroorlog in Rwanda inzichtgevend. Er is een paar jaar geleden een biografie over hem verschenen van een Poolse journalist (inmiddels verschenen in het Nederlands, maar dat heb ik nog niet gelezen) waarin beweerd wordt dat Kapuscinski het niet zo nauw nam met de werkelijkheid. Bij een lezing die Lieve Joris ooit gaf in Utrecht noemde zijn Kapuscinski en V.S. Naipaul haat twee grote literaire voorbeelden. Groetjes, Erik

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Erik. Bedankt voor deze interessante achtergrondinfo. Ik ben zeker van plan om meer van hem te lezen. En dat terwijl ik meestal niet zo graag reisverhalen lees. Maar voor zoveel inzicht en meeslependheid maken we graag een uitzondering. Ik den nu dat ik met het afrika boek ga beginnen, maar het boek over Iran trekt me ook wel....

      Verwijderen

Een reactie posten

Populaire posts