Connie Palmen – Jij zegt het

De dagen korten, en eindelijk wordt het ook een beetje kouder. Hoog tijd dus voor de leesclub om weer eens bijeen te komen. En petit comité deze keer, met slechts vier leesdames. Maar wel met heel veel zin om door te bomen over het boek dat we lazen. “Fascinerend”, “Aangrijpend” en “Meeslepend” waren alvast drie begrippen die we moeiteloos met dit boek verbonden. Via een methodiekje (dat in een later blogje aan de orde komt)  kozen we ook nog de volgende woorden om het boek te typeren:

Succesvol

Dit boek beschrijft de liefde tussen twee dichters van hoog niveau: Sylvia Plath en Ted Hughes. Veelbelovende jonge mensen zijn het, met een duidelijk beeld waar ze willen uitkomen: erkend worden als dichter. Om dit te bereiken investeren ze enorm. Ze leven aanvankelijk sober, nemen gemakkelijke, oninteressante baantjes aan, om zoveel mogelijk tijd vrij te houden voor hun werk. Dat rendeert het eerste voor Ted, die prijzen wint met zijn debut. Sylvia, zelf een groot talent, gunt hem dat aanvankelijk van harte. Tussen de regels lees je echter dat het haar ook weleens beknelt: echtgenote zijn van de dichter.

Samen

Ted en Sylvia leven lange tijd in een ongelofelijke symbiose samen. Alles delen ze: inspiratie, kritiek, vrienden en natuurlijk hun passie: de literatuur. Samen groeien ze ook, ze tillen elkaar op naar ongekende hoogte. Zo’n samenwerking leek ons op het eerste gezicht heerlijk, maar tegelijkertijd voelden we ook aan dat het misschien teveel van het goede was. Want heeft een kunstenaar ook geen eigen denkproces nodig? Is het niet belangrijk om ook los van elkaar iets te betekenen? Bovendien: de samenhang wordt hoe langer hoe meer ongelijk: Sylvia steunt zo op Ted, dat het hem benauwt. En dus volgt de breuk.

Zoeken

Sylvia is een gepassioneerde, en tegelijkertijd heel zoekende vrouw. Wanhopig zoekend af en toe. Het geluk lijkt immers steeds net op de hoek te liggen. In Amerika bijvoorbeeld, of toch weer in London. In een kind, dat niet de verhoopte euforie voortbrengt. In een goede band met haar moeder, en ook weer niet. Dat zoeken en niet vinden put een mens uit, en Sylvia verglijdt in een depressie. En zoekt uiteindelijk de dood.

Voorspellen

Een levenseinde dat voorspelbaar was? Dat is de vraag van dit boek. Net als de kwestie of het onafwendbaar was. Een discussie waar de leesclub uren mee vulde. Een complexe vraag, waar geen eenduidig antwoord op bestaat. In het boek komen een aantal voorspellingen voor, heel mysterieus (maar volgens ons ook een tikje te veel naar onze smaak)

Tafelgenoten

Feit is dat na het drama de hele wereld Ted de schuld gaf. Hem uitspuwde en labelde als de moordenaar. Vrienden van vroeger namen stelling, schreven memoires, publiceerden aanvallen. Zodat Ted helemaal alleen kwam te staan. Kalm, vastberaden en sterk zweeg hij, tot Connie Palmen nu de stilte doorbreekt. En zo de rol van media bekritiseert. Is het wel zo eenvoudig dat er een oorzaak en een schuldige was? Wat was de rol van de tijdsgeest in de jaren vijftig die vrouwen amper ruimte gaf voor een eigen carrière? Wij vonden in elk geval dat Ted als een soort “nieuwe man avant la lettre” haar heel wat tijd en rust gunde om te werken.

Genadeslag

Was Ted de sluwe vos die men van hem maakte, vroeg Connie Palmen zich af. Wat was zijn rol in dit tragische verhaal? In een razendinteressant TV-interview (echt even kijken) vertelt ze dat Ted in dit boek de Judas is. Degene die de hoofdpersoon verraadt, opdat zij het beste van zichzelf kon geven. Sylvia’s allerbeste werk kwam immers tot stand ten gevolge van de breuk. Net als Judas speelde Ted een noodlottige, doch noodzakelijk rol in dit passieverhaal.

Onze conclusie

Ee boek dat ons uit onze comfortzone haalde, dat ons diep raakte en erg mooi geschreven was. Een ideaal boek voor een leesclub omdat er zoveel vertrekpunten in zitten voor boeiende en diepgravende discussies. Een leeservaring die we niet snel zullen vergeten. En dus ook een boek waar de lezer zich achteraf maar moeilijk van kan losscheuren. Het spoorde ons aan om het werk van Sylvia Plath te ontdekken. Tijdens de leesclubavond proefden we alvast van één van haar gedichten, en ja, dat smaakte naar meer! 

Een ontdekking en vele goede gesprekken rijker, trokken we nadien terug de duisternis in. Het was een mooie avond.