Het ongrijpbare meisje: milde gaven

De voorbije weken heeft ondergetekende weer heel wat milde gaven mogen uitreiken en ontvangen. Mensen wat een vreugde! Van glanzend inpakpapier tot lintjes, over blijde gezichten en jubelkreten: het was er allemaal.

Zodoende vergaten we  dra de helse queestes die aan dit feestelijke moment vooraf waren gegaan. Waarbij we - door wanhoop gedreven - van winkel tot winkel dwaalden en mentaal de lat steeds hoger legden. Na het minitieus inpakken en afrekenen sloeg bovendien steevast de twijfel toe: zou het wel goed zijn?

Het wàs goed. En we voelden ons weer zinvol. Want, we waren schatplichtig aan een oeroud ritueel: dat van de geschenkuitwisseling. Een wonderbaarlijk gebeuren waarbij twee partijen hun erkentelijkheid uitdrukken middels een symbolisch object: het cadeau. De waarde van dit geschenk is daarbij moeilijk uit te drukken. Meer dan over materie gaat het om gevoelens van liefde,  waardering en vertrouwen.

En al knielen we doorgaans niet meer plechtig bij het overhandigen van dit offer, toch moet het onze nederigheid en dienstbaarheid tonen. Want in principe verwachten we immers niets terug.

Hoewel

Ook in antropologische tijden, en nog lang daarna, waren geschenken niet helemaal vrijblijvend. Men bood ze aan in de hoop op wederkerigheid. In ruil voor de gave zou ooit iets terugvloeien, was de verwachting. Of dat nu erkentelijkheid zou zijn, raad en daad of een ander geschenk. "Do ut des", zei men in de middeleeuwen: "ik geef opdat gij zou geven". Nu of later, dat maakte daarbij niet uit. Men had nog geduld in die dagen.

Maar ook in commerciële en rationele tijden als vandaag verwachten we niet dat de wedergift ons geschenk onmiddellijk en volledig terugbetaalt. Het flesje wijn hoeft het dinertje niet te dekken. Maar het moet er eigenlijk wel zijn. Als symbool van dankbaarheid. (En bovendien geeft het je iets te doen bij het binnenkomen).

Totaal onbaatzuchtig geven en blijven geven is daarentegen nogal ongewoon.  Als een vriendin al vijf keer op de thee kwam, al je koekjes opsmikkelde en je nooit terugvraagt, dan weet je het wel. Dan blijft de deur dicht en de theepot in de kast. Wil de gastvrouw niet aan innerlijke twijfel ten onder gaan, tenminste. Tot onbeperkte edelmoedigheid zijn weinig mensen in staat. Ook al beweren we stellig dat geven fijner is dan ontvangen: er zijn grenzen.

Echte ontbaatzuchtigheid is zeldzaam. Niemand stort graag in een bodemloze put. Maar sommigen delen hun vriendschap, geld en liefde met anderen, zonder verdere verwachtingen.  Ricardo bijvoorbeeld, de hoofdpersoon in Het ongrijpbare meisje. We lazen het met ademloze verbazing.

Bestemmeling van al zijn aandacht, geschenken en liefde is "het stoute meisje". Een raadselachtige dame die vlotjes van identiteit, naam en uiterlijk verandert en in zijn leven opduikt als het haar belieft. Gemiddeld één keer per decennium klopt ze bij hem aan. Onverwacht. Onherkenbaar. Onverzadigbaar. Om na een tijdje weer even snel te verdwijnen. Telkens laat Ricardo alles voor haar vallen, hoewel hij weet dat hij uiteindelijk met lege handen zal staan. Geen wonder dus dat ze hem spottend "een heilige" noemt.

Wat een ontzettend romantisch boek was dit. En dan in de goede zin van het woord natuurlijk. Geen maneschijn, vioolklanken en smachtende blikken, maar wel pure, onvervalste en onbaatzuchtige liefde. Helaas eenrichtigsverkeer, want je gunt Ricardo zoveel meer. Zijn gevoelens voor het "stoute meisje" gaan zo diep dat hij telkens alles voor haar opoffert. Dankbaarheid: nihil.

Het is een liefde waar geen redelijkheid tegen opgewassen blijkt, en die niet uit te leggen valt. Liefde die alles omver gooit, keer op keer. Liefde waar niets tegen te beginnen valt en die niet in te dammen is. Redeloos en radeloos. Prachtig!

Bovendien is dit een heel sfeervol verhaal. Dat ons meeneemt naar de jaren vijftig in Parijs, laat kennismaken met de hippies in London en het decadente Tokio in de jaren '80. Elk deel van dit boek start immers in een ander tijdperk, op een andere plaats en met andere nevenpersonages. En steeds ontmoet de brave Ricardo uiteindelijk het stoute meisje. En zet ze zijn leven opnieuw op losse schroeven...

Een boek dat ik ademloos heb uitgelezen. En dat dus zeker op mijn lijstje komt van "boeken die ik ooit eens aan iemand cadeau wil doen". Want mooie leesmomenten ten geschenke geven, dat is toch een bijzonder milde gave, niet? En neen,voor deze gouden leestip hoef ik niet meteen iets terug, beste lezer. Beschouw het maar als een teken van dankbaarheid dat u ook dit blogbericht weer uitgelezen heeft!