En de boer, hij ploegde voort

"Wat je overkomt heb je niet in de hand, hoe je ermee omgaat wel". Ik hoorde deze spreuk jaren geleden, in moeilijke tijden. En het was even een lichtpuntje, want zo had ik het nog niet bekeken. Ondanks alles had ik toch een keuze. Het voelde als een vorm van vrijheid. En het heeft me toen door die zware dagen heen geholpen.

Vorige week moest ik plots weer denken aan deze spreuk. Gelukkig niet omdat ik zelf zware stormen doormaak (integendeel: het is momenteel heerlijk zonnig in de casa theetante), maar omdat ik een aangrijpend boek las. Eentje waarin de hoofdpersoon vol waardigheid en eenvoud onmogelijke medemensen trotseert. Het levert hem geen eer op, geen macht en evenmin een schitterende carrière.

Ik heb het natuurlijk over Bill Stoner. Boerenzoon, stevig geworteld in donkerbruine aarde. Eentje die plots een verrassende keuze maakt. In plaats van akkers te bewerken, doorploegt hij middeleeuwse literatuur (en dat is uiteraard een levensweg die mijn volle sympathie kan wegdragen). Zonder veel woorden graaft hij diep, en bouwt een bestaan op in dienst van de wetenschap en de studenten.

Hij trouwt echter met een vrouw die geen talent heeft voor geluk. Iemand voor wie het glas steeds halfvol is, of zelfs helemaal leeg. Een vrouw die geen liefde kan geven, en die de beweegruimte van Bill steeds verder verkleint en tegelijk haar eigen verdriet vergroot. Zwaarmoeidig hand en steeds ontevreden. Maar Bill zwijgt en doet wat hem gevraagd wordt.

En dan zijn er nog de machtspelletjes op de universiteit. Waar collega's elkaar een hak zetten en hun pupillen in de aandacht manoevreren. Stoner kijkt, registreert en doet vooral koppig zijn eigen zin. Ook als hem dat zijn carrière en een grote liefde kost. Klagen is niet echt zijn stijl.

Ik heb me tijdens het lezen van dit boek wel eens afgevraagd of Stoner niet eigenlijk erg laf is. Want hij schopt nooit herrie en lijkt nooit kwaad te worden.Volgens mij heeft hij een andere strategie. Hij steekt geen energie in verloren zaken. Doet zijn eigen zin in de marge en wacht tot de storm is overgewaaid. Hij trotseert het krachtenveld en komt er uiteindelijk als mens sterker uit. Ook al vertaalt zich dat niet in een hoge positie of veel aanzien.

Kortom: een prachtig boek. Dat meteen ook een flink stuk geschiedenis meegeeft. Je ziet hoe Amerika en het leven op de Campus evolueert tussen pakweg 1910 en 1950. Bijzonder boeiend, maar dat werd ook al overtuigend vastgesteld door Bettina, Joke en Anna .

Reacties

  1. Mooie bespreking, Theetante. Ook ik vroeg me regelmatig af waarom Stoner niets deed, niet voor zichzelf opkwam, riep op een gegeven moment: 'Vent, dóe dan toch iets'. Om uiteindelijk van gedachten te veranderen en zelfs bewondering voor Stoner te krijgen. Prachtig boek, fijn dat jij er ook van hebt genoten.

    groetjes,

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. excuses voor de late reactie, de computer was gecrashed en ik ben altijd erg hilarisch als ik op een tablet berichten probeer te posten (vooral te wijten aan automatische aanvullingen en onkunde). Dit was een erg fijn boek waar ik nog veel aan heb gedacht. Helemaal niet zo erg "oude sombere man blikt terug op leven en ziet in dat hij er niets van gebakken heeft": dat soort boeken begin ik een beetje beu te worden, maar deze was helemaal anders: mooi!

      Verwijderen
  2. Volgens mij tref je hiermee heel mooi de essentie van het boek: "een aangrijpend boek [...] waarin de hoofdpersoon vol waardigheid en eenvoud onmogelijke medemensen trotseert. Het levert hem geen eer op, geen macht en evenmin een schitterende carrière."
    Ik heb grote bewondering voor de waardigheid en de eenvoud en voor de moed om niet voor de macht en de schitterende carrière te gaan. Het blijft één van mijn favoriete boeken ooit.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Anna. Helemaal mee eens! Toen ik jonger was had ik wel ambities en dacht ik dat een schitterende academische carriere de enige weg naar geluk was. Nou die is er niet gekomen, maar ik ben heel gelukkig (misschien nog wel gelukkiger dan als het wel was gelukt) dus tegenwoordig zie ik ook de waarde van het kleine, en dat daar het ware leven schuilt!

      Verwijderen
  3. Hoi, ik ben misschien ietsje minder enthousiast dan Anna, Bettina en jij maar ik vond dit toch een heel mooi boek. Mooie recensie ook! Groetjes, Erik

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dank je wel Erik. Ik vond dit niet "het beste boek ooit" of iets wat iedereen zou moeten lezen, maar ik heb er wel erg van genoten, dat wel!

      Verwijderen
  4. dus, wat vind je nu; is Stoner laf, of niet? ik las dit boek al weer enige tijd terug, in het Engels, en vond dat een erg interessant vraagstuk in dit boek: http://winterlief.blogspot.nl/2011/10/een-einde-en-een-leven-2-stoner.html.

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Dag Kim. Nee, ik vind het helemaal niet laf, eigenlijk juist het tegenovergestelde, heel sterk. Hij blijft dichtbij zich zelf, gaat niet nodeloos in energieverslindend verzet, maar blijft wel integer. Heel bijzonder!

      Verwijderen
    2. oui, hier ben ik het helemaal mee eens :)

      Verwijderen
  5. Lieve Theetante, mijn reactie op jouw bespreking vind je hier http://unwriter.com/kunstvlo/2013/09/23/over-lafheid-stoner

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Lieve Olga, wat heb je me aan het denken gezet. Over wat "moed" nu eigenlijk betekent en wat "lafheid" precies inhoudt. Want ja, moedig kunnen we Stoner niet noemen, dat ben ik met je eens. Zijn vrouw had wel eens op haar nummer gezet kunnen worden. En zijn dochter heeft hij inderdaad echt in de steek gelaten. Gevoelloos en ook wel wat egoïstisch misschien: zijn studie en boeken bleken het belangrijkste. Amper goed te praten.

      Nu ik er zo over nadenk heb ik mijn oordeel erg laten kleuren door het academische stuk van het verhaal. Door zijn weigering zich te laten meeslepen in machtspelletjes. En dat vond ik herkenbaar en ook sterk.

      Ik heb een sympathie voor Stoner, dat klopt, vooral omdat hij zo'n tegenwicht biedt in een wereld waarin je vooral assertief moet zijn, op moet komen voor jezelf, op tafel moet kloppen en je moet verzetten tegen alles wat je niet onder controle hebt. Stoner doet dat niet, verkoopt zijn ziel niet aan een academische carrière. (maar offert er wel zijn dochter aan op, dus helemaal heroïsch is het niet)

      Ik dacht de voorbije week (al snottebellend op de bank) ook: ben ik misschien zelf te meegaand in het leven? Moet ik me niet wat meer verzetten tegen wat me overkomt? Ben ik niet te makkelijk in het opgeven van protest? En vind ik daarom Stoner zo'n krachtige man (terwijl hij eigenlijk misschien gewoon zielig is?)

      Dank dus voor jouw fijne brief, die me dwong nog verder over Stoner na te denken, dieper te graven, ook in mezelf! Stoner is geen held, maar ook geen absolute lafaard. Een man met weinig gevoel, met een egocentrisch kantje, maar wel met waardigheid. Ik mocht hem graag ontmoeten! (en jou natuurlijk ook!)

      Verwijderen
  6. Stoner heb ik onlangs ook gelezen en vond het ook een erg aangrijpend boek.
    Bloggen komt er niet meer van maar mijn boekenblog blijf ik wel bijhouden: http://voetjesboekenblog.wordpress.com/ en ik ga proberen jouw blog ook wat meer te volgen.

    BeantwoordenVerwijderen

Een reactie posten

Populaire posts